Zo’n twee miljoen kinderen in ons land krijgen jaarlijks medicijnen voorgeschreven. Vaak gebeurt dit zonder dat de effectiviteit en de veiligheid goed onderzocht zijn. Voor een goede onderbouwing van het voorschrijven aan kinderen zijn innovatieve methoden nodig. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Nori Smeets van het Radboudumc.
De reis van het geneesmiddel kan in het lichaam van kinderen anders verlopen dan in volwassenen. Hierdoor ontstaan verschillen in blootstelling. Een behandeling kan hierdoor falen of leiden tot een mogelijk schadelijke overdosering. ‘Artsen schrijven geneesmiddelen voor kinderen regelmatig voor alleen op basis van ervaring. Dit gebeurt vooral bij de jongste kinderen’, vertelt arts-onderzoeker en promovenda Nori Smeets.
Off-label geneesmiddelgebruik
Van circa de helft van alle geneesmiddelen die kinderen krijgen zijn effect en veiligheid niet, of slechts deels, onderzocht. Vaak is er dan sprake van off-label geneesmiddelengebruik. Dit betekent dat het geneesmiddel wordt gebruikt voor een ander ziektebeeld, andere leeftijd of andere manier van toediening dan waarvoor het staat geregistreerd. Het gevolg hiervan is dat de hoeveelheid informatie over het gebruik van een geneesmiddel bij kinderen beperkt is. Zo is er geen formele afweging gemaakt tussen werkzaamheid en veiligheid (schadelijkheid). Dit is wel gebruikelijk voor geregistreerde geneesmiddelen bij volwassenen.
Medicijnconcentratie in bloed
Het is logistiek en financieel niet haalbaar om ieder geneesmiddel voor elke leeftijdsgroep op de traditionele manier te onderzoeken. De onderzoekers hebben laten zien dat studies naar de medicijnconcentratie in het bloed – de farmacokinetische studies – vaak wel beschikbaar zijn. Deze studies helpen bij de bepaling van een effectieve en veilige dosis. Als je namelijk precies weet hoe het lichaam om gaat met het medicijn, weet je ook hoe dit de concentratie in het bloed beïnvloedt.
Nierfunctie bij pasgeboren baby’s
De nierfunctiede kan de hoeveelheid medicijn in het bloed voor een groot deel bepalen. Daarom hebben de onderzoekers specifiek hiernaar gekeken bij pasgeboren baby’s. Smeets haalde de nierfunctie van ruim 800 gezonde baby’s uit vijftig internationale studies en combineerde al deze gegevens. Ze zag hierbij een grote verandering in de standaardwaarde in de eerste weken. ‘We zagen dat de nierfunctie van pasgeboren baby’s in de eerste vijf dagen na de geboorte verdubbelt. Daarna blijft de nierfunctie geleidelijk stijgen, tot het kind de leeftijd van twee jaar bereikt. Dan werken de nieren net zo goed als die van een volwassene, aangepast naar lichaamsgrootte.’
Voor een goede inschatting van de nierfunctie van baby’s tijdens opname in het ziekenhuis, stelden de onderzoekers een nieuwe berekening voor op basis van kreatinine. Deze is getoetst in een groep van bijna vijftig baby’s die opgenomen lagen in het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis. Hiermee bewezen de onderzoekers dat de voorgestelde berekening heel goed werkt. Smeets: ‘Wat ons betreft leggen we hiermee de basis voor een betere schatting van de nierfunctie van pasgeborenen.’
Betere dosering
Dankzij de nieuwe berekeningsmethode kunnen artsen een betere dosering van een medicijn geven, omdat nu duidelijk is hoe goed de nieren de medicatie kunnen uitscheiden. Door de voorspelling van hoe op basis van de farmacokinetiek een lichaam een medicijn opneemt, kunnen kinderen betere doseringen krijgen.
Paediatric pharmacology: small but mighty. On evidence, elimination and enalapril
Bron: radboudumc.nl
Zie ook:
