Zelfregulering is een belangrijke vroege ontwikkelingsvaardigheid, maar de ontwikkeling hiervan kan op kleuterleeftijd haperen. Ouders kunnen dan via eenvoudige spelletjes en dagelijkse taken hun kinderen helpen om deze eigenschap te ontwikkelen.

Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit van Otago, Nieuw-Zeeland, gepubliceerd in Scientific Reports. “Zelfregulering is essentieel voor succes op school”, zegt hoofdauteur Dr. Dione Healey van de afdeling Psychologie. “Je moet dan immers stilzitten, antwoorden op commando, frustraties beheersen en met sociale relaties leren omgaan.”

Vroeg ontwikkelde zelfregulerende vaardigheden hebben een voorspellende waarde voor hoe kinderen opgroeien. Zo heeft eerder longitudinaal onderzoek aangetoond dat haperende vaardigheden op dit gebied op driejarige leeftijd een breed scala aan nadelige uitkomsten voor de volwassenheid voorspellen. Denk aan slechtere lichamelijke gezondheid, hogere werkloosheidspercentages en meer geestelijke gezondheidsproblemen. “Daarom kunnen we, als we manieren vinden om zelfregulering tijdens de kleutertijd te verbeteren, het levenslooptraject in positieve zin beïnvloeden.” Zij wijst er in dit verband op dat het aantal kleuters met gedragsproblemen toeneemt, terwijl de huidige behandelingen, inclusief medicatie, hun beperkingen hebben en niet altijd effectief zijn.

Alternatieve interventie

De huidige ‘gouden standaardbehandeling’ om zelfregulering van kinderen te verbeteren in Nieuw-Zeeland is het Positive Parenting Program (Triple P). Het programma maakt gebruik van technieken zoals stilte tijd en geeft kinderen de ruimte om zichzelf te kalmeren. Maar volgens Dr. Hailey leren kinderen zelfregulering ook door middel van spelen. “In gestructureerde spelletjes moeten ze op hun beurt wachten, hun volgende zet plannen en frustraties beheren als dingen niet goed lopen.”

Om die reden is in het onderzoek een alternatieve interventie op basis van gestructureerd spel getest, getiteld ENGAGE. De letters staan voor: Enhancing Neurobehavioural Gains with the Aid of Games and Exercise. ENGAGE houdt in dat ouders gedurende 30 minuten per dag op een gestructureerde manier een reeks gemeenschappelijke spelletjes met hun kinderen spelen. Voorbeelden hiervan zijn: puzzelen, muziek maken, hinkelen, blokken bouwen en touwtjespringen. Zestig families met kinderen van drie tot vier jaar namen deel aan het onderzoek en werden willekeurig toegewezen om de Triple P- of ENGAGE-interventie gedurende acht weken te ondergaan met een follow-up na 12 maanden.

Extra behandelingsoptie

Over het algemeen bleek ENGAGE net zo effectief te zijn in het verbeteren van het gedrag van kinderen als Triple P. Reducties in hyperactiviteit, onoplettendheid en agressie, binnen het typische bereik voor hun leeftijd, was overduidelijk na de interventie. Uit feedback met de ouders gedurende 12 maanden bleek bovendien dat dit zo bleef. “Onze resultaten geven aan dat ouders die regelmatig één-op- één spelen met hun jonge kinderen hetzelfde positieve effect hebben op het gedrag van kinderen als het gebruik van bestaande technieken voor gedragsbeheersing.”

“Met ENGAGE hebben we nu een extra behandelingsoptie voor jonge kinderen die leuk, goedkoop, gemakkelijk en toegankelijk is. Het is goed om een keuze te hebben uit even effectieve behandelingsopties. Wat goed werkt voor het ene gezin, werkt mogelijk niet zo goed voor het andere.”

Schildpadmodus

Een voorbeeld van het programma is het spelletje ‘Animal Speeds’ (Dieren Snelheden) dat als onderdeel van het onderzoek werd gespeeld. Kinderen namen deel aan verschillende activiteiten – zoals dansen of bewegen door de kamer – met verschillende snelheden op basis van een naam van een dier die werd  omgeroepen. De Cheetah-modus was snel, de giraffe-modus had een gematigde snelheid en de schildpad-modus was erg traag.

“Toen ze als gezin op pad waren, konden ouders gewoon ‘schildpadmodus’ zeggen als ze wilden dat hun kind rustiger moest zijn. Ze vonden dat dit heel goed werkte. De methode hielp het gedrag van hun kind heel goed, terwijl ze in het verleden constant bezig waren om hun kind te vertellen dat het rustiger moest worden zonder enig succes. “

Study highlights power of play – Structured play helps toddlers self-regulate, altering their life course >> 

Vertaling: Vakblad Vroeg

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan