Veel jonge kinderen met motorische en cognitieve beperkingen worstelen met leren eten en drinken. “Vroegtijdige onderkenning van de problemen is belangrijk, gevolgd door de inzet van meerdere disciplines”, benadrukken Elise Brinkman en Tjitske Roording. “Niet alleen om erger te voorkomen, maar ook om kind en ouders daadwerkelijk vooruit te helpen.”
Elise en Tsjitske, beiden werkzaam als logopedist bij Heliomare, hebben veel ervaring met het behandelen van kinderen met een beperking, motorisch, cognitief of beide, van 0-4 jaar. “Het spugen of het weigeren van voeding ontstaat bij hen vaak al in de eerste maanden na de geboorte. Zo kan een baby moeite hebben met goed zuigen en slikken van de borst- of flesvoeding. Ook kunnen de problemen na een aantal maanden ontstaan, wanneer het kind lepelvoeding of vaste voeding aangeboden krijgt.”
Wat zijn de oorzaken?
“Bij veel van deze kinderen is mondmotoriek en slikbeweging onvoldoende ontwikkeld. Hierdoor kunnen zij moeite hebben met het verwerken van de voeding of zich verslikken. Dit kan gepaard gaan met veelvuldig spugen of weigeren van de voeding. Ook zien we vaak dat kinderen met een beperking problemen hebben met de prikkelverwerking in het mondgebied, wat eveneens tot afweer van voeding kan leiden. Daarnaast kan bij kinderen met een meervoudige beperking andere bijkomende problematiek meespelen, zoals al vroegtijdig sondevoeding of een trache-canule.”
Wat is de meerwaarde van vroegtijdige behandeling door een multidisciplinair team?
“Wanneer een kind vanaf de geboorte al veel nare ervaringen in het mond-, keel-, buik- en darmgebied heeft, blijven de voedingsproblemen vaak langdurig bestaan. Als je er niet op tijd bij bent, zijn deze kinderen mogelijk langdurig afhankelijk van sondevoeding of een vrij beperkt dieet. Om dit te voorkomen, is het van belang om bij kinderen met meervoudige beperkingen zo jong mogelijk te starten met een multidisciplinaire aanpak.”
Wat zijn de verschillende expertises in zo’n team?
“Veelal bestaat het team uit een logopedist, een orthopedagoog, een fysiotherapeut, een ergotherapeut en een diëtist. Al die verschillende disciplines zijn zinvol. Te meer daar er vaak een directe relatie is met andere motorische problemen of een ontwikkelingsachterstand. Daarnaast is het belangrijk om een kind op álle ontwikkelingsgebieden te stimuleren. Door de multidisciplinaire benadering worden ouders ondersteund op alle gebieden. Dit kan veel zorgen en stress wegnemen. Vaak blijkt bijvoorbeeld al vrij snel dat er meer aan de hand is dan alleen de voedingsproblemen en komen er meer twijfels en zorgen van ouders op tafel. Het kind heeft bijvoorbeeld al jong een sonde gekregen, maar is daarna niet of weinig meer begeleid vanuit het ziekenhuis. Eet- en drinkproblemen geven veel stress en spanning, zowel bij het kind als bij ouders en de rest van het gezin.”
Hoe krijgt een multidisciplinaire benadering invulling?
“De logopedist kan ouders begeleiden bij de opbouw van orale voeding en eventuele afbouw van sondevoeding. De orthopedagoog begeleidt ouders bij de opvoedingsvragen, het gedrag van het kind en gezinssituatie. Indien het kind wat ouder is, kan de orthopedagoog cognitieve gedragstherapie of andere eettraining geven. Ook kan het zijn dat er eerst één of meerdere EMDR-sessies nodig zijn van kind en/of ouders. De ergotherapeut geeft handvatten en begeleiding bij vragen omtrent de sensorische integratie. De diëtist is belangrijk in het monitoren van voldoende voedingsintake en denkt mee in het aanbod van voeding. De fysiotherapeut begeleidt de motorische ontwikkeling, waaronder de houding tijdens voedingsmomenten. De revalidatie-arts tot slot is de coördinator van het gehele team.”
