Er zijn duidelijke verschillen tussen normale slaap en slaapproblemen bij baby’s, peuters en kleuters. “Hier oog voor hebben, is vaak de sleutel om het slapen te verbeteren”, vertelt drs. Nicole Wolters. In een vroeg stadium de diagnose stellen betekent winst op meerdere fronten. “Goede nachtrust vormt namelijk de basis voor de groei, het leren en de gezondheid.” VROEG interviewde haar.
Wat is het belang van slaap op jonge leeftijd?
“Jonge kinderen verbruiken veel energie om zich te ontwikkelen. Slaap is nodig om te herstellen van geleverde inspanningen en om reserves op te bouwen voor de volgende dag. Een kind in de groei slaapt genoeg als dit herstel- en groeiproces zonder problemen verloopt. In de slaap worden alle ervaringen van de dag opgeslagen in het geheugen en worden er verschillende hormonen aangemaakt. Slapen is ook erg belangrijk voor de afweer en het herstel van ziektes.”
In hoeverre verschillende slaapproblemen bij baby’s, peuters en kleuters?
“Hoe jonger het kind hoe gefragmenteerder de slaap, waarbij korte slaapjes worden onderbroken door voeden, knuffelen en verschonen. In de babyleeftijd moeten kinderen nog leren om langere tijd achter elkaar door te slapen en bij het ontwaken zichzelf kalmeren en geruststellen. Als het kind wat ouder is, spelen andere dingen een rol. Een peuter gaat een eigen wil ontwikkelen. Daar kan weerstand bij het naar bed gaan bij horen, waarbij het stellen van grenzen belangrijk is. Peuters en kleuters kunnen al last van angsten hebben. Ook kunnen er in deze leeftijdsfase zogenaamde sleep terrors optreden, die een andere origine en aanpak hebben, maar vaak lastig van angsten te onderscheiden zijn.”
Wat kunnen de gevolgen zijn van slecht slapen?
“Als kinderen niet goed slapen, kunnen ze last krijgen van vermoeidheid, gedragsproblemen, lichamelijke klachten zoals buikpijn en terugkerende infecties, eetproblemen en overgewicht. Onvoldoende slaap kan verder problemen met de groei opleveren en zorgen voor een grotere kans op ziekte. Een uitgeslapen kind kan ook beter leren en zich ontwikkelen. Daar komt bij dat er door het slechte slapen vaak gezinsproblemen ontstaan.”
‘Hoe jonger een kind, hoe groter
de spreiding aan slaapbehoefte’
Wanneer is er sprake van een probleem?
“Bijna elk kind slaapt wel eens slecht, dat is niet erg. Houden de problemen echter langere tijd aan en krijgt het kind er last van in de nacht of overdag, dan spreek je van een slaapprobleem.”
Wat zijn met name aandachtspunten voor hulpverleners?
“Belangrijk is om aan ouders uit te leggen wat normale slaap is passend bij de leeftijd en bij het kind. Sommige ouders verwachten dat hun baby op jonge leeftijd al doorslaapt en vinden het abnormaal als dit niet het geval is. Het kan dan helpen om uit te leggen dat niet alle baby’s op dezelfde leeftijd doorslapen en dat het normaal is dat jonge kinderen ’s nachts een aantal keren wakker worden. Ook kan de individuele slaapbehoefte per kind verschillen. Hoe jonger een kind is, hoe groter de spreiding aan slaapbehoefte. Adviezen geven over een goede slaaphygiëne met regelmaat in de dag zijn eveneens erg belangrijk.”
