De sluiting van de kinderopvang gaat zowel kinderen als ouders niet in de koude kleren zitten, zo blijkt uit onderzoek van Universiteit Leiden. Het is aan te raden waar mogelijk contact te houden met ouders en kinderen. Verder adviseren de onderzoekers bij heropening nadrukkelijk aandacht te schenken aan het brengen en halen. Met name de opvang van kinderen van 0 tot 2 jaar verdient dan extra aandacht. En zorg bij terugkeer in de groep zoveel mogelijk voor vaste gezichten op de groep.
De uitbraak van het coronavirus en de daaruit voortvloeiende sluiting van ongeveer twee maanden van kinderdagverblijven stelden kinderen en ouders in het voorjaar van 2020 voor de uitdaging om te gaan met het wegvallen van en het opnieuw wennen aan de opvang. Hoe was deze periode voor ouders en kinderen? De Universiteit Leiden vroeg 886 ouders naar hun ervaringen en die van hun kinderen tijdens de sluiting en in de eerste twee weken na de heropening van kinderdagverblijven.
Kinderen
Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer driekwart van de kinderen het contact met pedagogisch medewerkers en leeftijdsgenootjes misten. Hetzelfde geldt voor de activiteiten en speelfaciliteiten die het kinderdagverblijf hen biedt. Dit was vooral voor oudere kinderen en kinderen uit kleinere gezinnen het geval. Bij de terugkeer naar het kinderdagverblijf was ongeveer een derde van de kinderen volgens de ouders op de eerste dag terughoudend in het contact met de pedagogisch medewerkers. Daarnaast ervaarde ongeveer 20% van de kinderen stress in de eerste twee weken na de heropening. Over het algemeen lieten jongere kinderen meer terughoudendheid en stress zien dan oudere kinderen. Hoe langer het kind voorafgaand aan de sluiting al naar het kinderdagverblijf ging, hoe minder terughoudend het kind was na de heropening en hoe minder stress het kind ervaarde.
Wanneer kinderen na de heropening werden opvangen door dezelfde pedagogisch medewerkers als voor de sluiting waren zij minder terughoudend in het contact met de pedagogisch medewerkers en vertoonden zij minder stress.
Ouders
De sluiting leidde bij 7 op de 10 ouders tot enige mate van stress. Daarnaast leek de sluiting gezinnen die meer en al langere tijd kinderopvang afnamen wat zwaarder te vallen. Het gebruik van andere vormen van opvang tijdens de sluiting leek ouders te ontlasten en werkte mogelijk als een buffer voor het gemis van de opvang. Bij de heropening ervaarden 3 op de 10 ouders negatieve emoties. Moeders rapporteerden wat meer negatieve gevoelens dan vaders. Daarnaast kwamen negatieve emoties iets meer voor bij alleenstaande ouders, allen moeders, dan ouders uit een tweeoudergezin of samengesteld gezin. Ouders die tijdens de sluiting gebruik maakten van andere vormen van opvang of noodopvang, rapporteerden wat minder negatieve emoties rondom de heropening van de kinderopvang. Ook werden er minder negatieve emoties gerapporteerd door ouders wanneer hun kind na de heropening werd opgevangen door dezelfde pedagogisch medewerkers als voor de sluiting.
Tips voor professionals bij sluiting en heropening van de kinderopvang
- Probeer zolang de sluiting duurt waar mogelijk contact te houden met ouders en kinderen, zodat je letterlijk bij hen ‘in beeld blijft’. Ook kan dit contact helpen om ouders waar mogelijk te steunen in de zorg voor het kind. Dit wordt gewaardeerd en komt de terugkeer naar het kinderdagverblijf mogelijk ten goede.
- Heroverweeg bij de heropening eventueel de invulling van de maatregelen rondom het brengen naar en halen van het kinderdagverblijf aan te passen, mogelijk in overleg met de oudercommissie. Wat is er binnen de beperkingen mogelijk om een goed afscheid te faciliteren voor zowel kinderen als ouders, hoe regel je een goede overdracht en zorg je dat ouders mee krijgen wat er speelt op de groep en wat het kind doet op het kinderdagverblijf?
- Kinderen van 0 tot 2 jaar lijken wat meer stress te ervaren dan kinderen van 2 tot 4 jaar. Ook kinderen die pas sinds kort naar de opvang gaan en die relatief weinig uur per week komen, lijken meer stress te ervaren rondom de heropening, evenals hun ouders. Hetzelfde geldt voor ouders en kinderen die de gehele periode samen thuis zijn geweest. Deze groepen hebben wellicht dus wat extra aandacht nodig bij de terugkeer naar het kinderdagverblijf.
- Overweeg eens bij ouders te polsen hoe de terugkeer van hun kind naar het kinderdagverblijf voor hen is. Mocht een ouder dit lastig vinden, dan helpt het de ouder wellicht als je daar begrip voor toont en de ouder laat weten dat dit normaal is. Misschien kun je samen bespreken of er iets is dat je kunt doen om de ouder gerust te stellen of te helpen.
- Zorg voor zoveel mogelijk vaste gezichten op de groep bij de terugkeer, dit is zowel voor kinderen als hun ouders belangrijk om stress te verminderen.
Met het onderzoek hopen de onderzoekers dat ouders en professionals in de kinderopvang kennis opdoen en handvatten krijgen die ingezet kunnen worden bij de huidige lockdown en de terugkeer naar het kinderdagverblijf.
