Kinderen met een extra X of Y-chromosoom kunnen zich al vanaf jonge leeftijd anders ontwikkelen. Effectieve interventie kan cruciaal zijn indien zo’n kind vastgestelde mijlpalen voor zijn of haar leeftijd niet tijdig bereikt. Zo kan er al op 1-jarige leeftijd sprake zijn van achterstand in taal. Er is echter wel sprake van grote variabiliteit.
Dit blijkt uit promotieonderzoek van Evelien Urbanus. De resultaten van dit proefschrift laten het belang zien van vroege monitoring. Hetzelfde geldt voor tijdige identificatie én preventieve support of interventie.
Ongeveer 1 op de 650-1000 kinderen wordt geboren met een extra X of Y-chromosoom. Dit wordt ook wel ‘geslachtschromosomale trisomie’ of SCT genoemd. Het extra chromosoom heeft consequenties voor het neurocognitief functioneren. Chromosomen spelen namelijk een belangrijke rol in de ontwikkeling van het brein.
Sociaal-emotionele problematiek
Uit het onderzoek kwam naar voren dat kinderen met SCT zich al vanaf jonge leeftijd anders kunnen ontwikkelen. Zo liet een deel van de kinderen met SCT al op 1-jarige leeftijd sociaal-emotionele problematiek zien. In de eerste ontwikkelingsjaren bestaat de kans dat deze gedragsproblemen niet alleen ernstiger worden, maar ook uitbreiden naar andere gedragingen. Denk aan problemen op het gebied van de sociale interactie, de communicatie en het gedrag.
Taalproblemen
Ook bij de communicatievaardigheden kunnen zich al op jonge leeftijd problemen voordoen. Bijvoorbeeld in het gebruiken of begrijpen van taal. Kwetsbaarheden in het taal- en communicatiedomein lijken daarnaast verder te reiken dan structurele taalproblemen. Ook vaardigheden, zoals het gebruik van taal als sociaal hulpmiddel en het vermogen om te vertrouwen op een sociaal ‘kompas’ om tijdens sociaal communicatieve interacties te kunnen navigeren, kunnen aangedaan zijn. Tot slot vond Urbanus dat taal en communicatie neurocognitieve bouwstenen zijn voor verschillende gedragsuitkomsten. Kwetsbare taal- en communicatieve vermogens kunnen voorafgaan aan of leiden tot verschillende nadelige gedragsuitkomsten.
Grote variabiliteit
Volgens Urbanus is echter wel sprake van grote variabiliteit in zowel gedragsuitkomsten als uitkomsten in het taal- en communicatiedomein: “Sommige kinderen laten een grote kwetsbaarheid zien, terwijl andere kinderen geen of nauwelijks problemen ervaren. Daarnaast vonden we in onze onderzoeken naar gedrag, taal en communicatie geen verschillen tussen jongens met een extra X, jongens met een extra Y, of meisjes met een extra X.”
Vroege monitoring, identificatie én preventie
De resultaten van dit proefschrift laten het belang zien van vroege monitoring, identificatie én preventieve support of interventie. Als een kind met SCT vastgestelde mijlpalen voor zijn of haar leeftijd niet tijdig bereikt, is het van belang dat er , in plaats van af te wachten, meteen met neuropsychologisch onderzoek gestart wordt. Het is dan ook van belang dat professionals die betrokken zijn bij de zorgverlening aan kinderen met SCT de mogelijke impact van SCT op de ontwikkeling kennen. Gezien de vroege ontwikkeling een belangrijke fase is – waarbij effectieve interventie cruciaal kan zijn – kan door vroege monitoring en identificatie tijdig gestart worden met preventieve support of interventieprogramma’s.
Bron: universiteitleiden.nl
Zie ook:
