Voor vrouwen met een lage sociaaleconomische status is stoppen met roken extra lastig. De huidige richtlijn vertoont tekortkomingen om hen hiervan af te helpen. Daarom wordt de richtlijn nu onderzocht op wat hieraan te verbeteren is.
Bijna 7% van de Nederlandse vrouwen rookt tijdens de zwangerschap. Onder laag opgeleide vrouwen is dat zelfs 22%. Het Trimbos-instituut heeft een richtlijn ontwikkeld voor zwangere vrouwen die willen stoppen met roken. Epidemioloog dr. Lilian Peters, socioloog dr. Danielle Jansen en promovenda Stella Weiland onderzoeken nu hoe zij deze richtlijn kunnen verbeteren en geschikt maken voor vrouwen met een lage sociaaleconomische status.
Gezondheidswinst voor moeder en kind
Alle betrokken onderzoekers werken bij de afdeling Midwifery Science. Deze onderzoeksgroep bevindt zich in Groningen (UMCG) en Amsterdam (Amsterdam UMC). Dr. Lilian Peters, epidemioloog, vindt het heel belangrijk om zwangere vrouwen die willen stoppen met roken te ondersteunen. ‘Wat mij persoonlijk drijft, is dat iedereen weet dat roken tijdens een zwangerschap slecht is. Het leidt tot meer miskramen, vroeggeboorten, aangeboren afwijkingen en zelfs tot overlijden. Toch is het niet altijd eenvoudig om te stoppen. Stoppen levert een grote gezondheidswinst voor zowel moeder als kind.’
Het is volgens haar belangrijk om te luisteren naar de vrouwen. ‘Zij kunnen zelf het beste aangeven wat hen helpt bij het stoppen met roken. Dat kan per regio verschillend zijn.’ Het kan zo maar zijn dat blijkt dat een stoppen met roken coach vanuit de verslavingszorg betere ondersteuning biedt dan een geboorteprofessional. Of dat de wijze van contact (bijvoorbeeld ook telefonisch) ook buiten kantooruren essentieel is om het stoppen met roken vol te houden.
Richtlijn slaat niet aan
Het Trimbos-instituut heeft een richtlijn ontwikkeld voor professionals die te maken krijgen met zwangere vrouwen die roken. ‘Op basis van een aantal opties in een stroomdiagram geeft de richtlijn de mogelijkheden van ondersteuning aan, zoals of iemand tijdens een eerdere zwangerschap rookte, gemotiveerd is te stoppen met roken en een partner heeft die rookt’, legt Lilian uit. ‘We zien dat de gehele keten deze richtlijn niet in de dagelijkse praktijk toepast. Wij willen onderzoeken waar dat mee te maken heeft.’
Implementatie
Lilian maakt zich niet zoveel zorgen dat de verbeterde richtlijn straks niet wordt gebruikt. ‘Wij merken in de verschillende VSVs een enorme betrokkenheid van zorgprofessionals en andere zorgverleners. Ik denk oprecht dat daardoor meer vrouwen ondersteuning krijgen die aansluit op hun behoefte en wat uitvoerbaar is in de dagelijkse praktijk van de verschillende zorgverleners. Wij gaan uiteraard onze bevindingen delen via publicaties in zowel internationale als nationale vakbladen en via workshops en korte presentaties aan vakgenoten. Daarnaast verspreiden wij kennis op festivals, zoals vorig jaar bij het Noorderzon. Ten slotte willen we in gesprek met de zorgverzekeraars. Het is belangrijk dat een succesvolle implementatie en daarmee een goede ondersteuning bij het stoppen met roken volledig wordt vergoed, dat is nu niet altijd het geval.’
Vervolg
Het project heeft een looptijd tot eind 2022, dan zijn alle resultaten bekend. Als de onderzoekers tussentijdse resultaten hebben, plaatsen ze deze op de website zwangerschap en geboorte Noord Nederland.
Meer weten?
- Projectpagina: Samen stoppen met roken! (ZonMw)
- Stroomschema rokende zwangere vrouw (Trimbos)
- Website Consortium Zwangerschap en Geboorte Noord-Nederland (ZeGNN)
- Nieuws over lopende en afgeronde projecten op Tabaksontmoediging (ZonMw)
- Nieuws over lopende en afgeronde projecten op Zwangerschap en geboorte (ZonMw)
- Abonneer u op onze nieuwsbrief Preventie
- Themapagina Preventie