Kinderen doorgronden in hun eerste levensjaren hun moedertaal ‘vanzelf’. Tenminste, als ze geen taalstoornis hebben. Welk mechanisme ligt hieraan ten grondslag? Amsterdamse onderzoekers onderzochten het. Een afdoend antwoord leverde dit niet op, maar wel nieuwe inzichten. Deze zijn vertaald in een stripboek, getiteld ‘Het grote TOS mysterie’. De onderzoekers hopen over een paar jaar een kant-en-klare interventie te presenteren.
Jonge kinderen met een Taal Ontwikkeling Stoornis (TOS) zijn tijdens de vroege ontwikkeling veel minder taalvaardig dan leeftijdsgenootjes. “Als het gaat om de gesproken taalontwikkeling, zie je vooral bij TOS vaak heel ernstige en hardnekkige problemen, die hen ook in hun latere leven parten spelen”, vertelt Judith Rispens, hoogleraar Nederlandse Taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam.
Patronen herkennen
“De laatste tien jaar denken we dat dit vooral te maken heeft met een probleem bij het statistisch leervermogen – het vermogen om patronen te herkennen.” Het statistisch leervermogen helpt kinderen bij het categoriseren van alle klanken die ze horen. Dat gebeurt al vanaf het moment dat vader en moeder zich over de wieg buigen en woordjes zeggen. Gaandeweg dringt door dat de ‘A’ in “Da-ag!” anders klinkt dan de ‘E’ in “Eten”. TOS-kinderen zijn nu aangewezen op intensieve logopedie. “Prima natuurlijk, maar dat komt vaak neer op symptoombestrijding”, legt ze uit. “Ik zoek een oplossing die gericht is op het onderliggende probleem.”
Onderzoek
Maar welk mechanisme gaat daarachter schuil? Rispens besloot een onderzoek op te zetten om wetenschappelijk vast te stellen hoe ernstig het defect in het statistisch leervermogen e hindert. Voor het onderzoek, dat helemaal past binnen de NWO Nexus-strategie voor maatschappelijk relevante research, kreeg ze een VIDI-beurs. Ze gebruikte deze voor het opzetten van een drietal experimenten. Die keken niet alleen naar het effect op taalverwerving, maar ook naar de gevolgen voor de motorische en visuele ontwikkeling. Ze voerde het onderzoek uit samen met twee gespecialiseerde promovendi die vanuit de VIDI-toelage (8 ton) werden betaald. Merel van Witteloostuijn richtte zich specifiek op kinderen met dyslexie, Imme Lammertink op TOS.
Imme Lammertink besloot haar promotieonderzoek (onderdeel van Judith Rispens’ Vidi-onderzoek) te vertalen naar een stripboek. Het resultaat ‘Het grote TOS mysterie’ is nu online verkrijgbaar.
Bron: nwo.nl
Zie ook:
