Recensie ‘Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen’ door Anna Foget-Feijth
Voor onderwijsprofessionals is het gedrag van kinderen die traumatische gebeurtenissen meemaken vaak moeilijk te begrijpen. De school kan juist voor deze kinderen een plek zijn waar zij zich gezien, gehoord, gekend en veilig zullen voelen. ‘Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen’ biedt hen praktische handvatten en heldere inzichten. Toepassing hiervan kan een groot verschil maken in het leven van getraumatiseerde kinderen. Het boek is ook heel goed bruikbaar voor jeugdhulpverleners.
Een recensie schrijven over de geheel herziene versie van het boek ‘Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen’ komt voor mij heel dichtbij. Dit onderwerp is zo verweven met wie ik als mens en professional ben, dat ik er mijn best voor moet doen om het boek en de bijpassende training niet te blijven bejubelen. Maar ik zal proberen om het boek zo objectief mogelijk te beschrijven.
Na het succes van de eerdere uitgaven is er nu een geheel herziene versie. Ook de training die je kan volgen is vernieuwd. Vanaf de eerste druk in 2016, tot deze zevende druk in 2021, heeft het traumasensitief lesgeven zich als een olievlek over Nederland verspreid. Er blijkt bij onderwijsprofessionals een schreeuwende behoefte te zijn aan bruikbare handvatten en theoretische achtergrondinformatie over dit onderwerp.
Waarom een geheel herziene versie?
In de vijf jaar dat het boek en de training bestaan zijn er steeds meer onderwijsprofessionals aan de slag gegaan met traumasensitief lesgeven. In deze herziene versie wordt gebruik gemaakt van de inspirerende verhalen en ideeën van deze professionals. Zo kunnen onderwijsprofessionals van en met elkaar leren wat wel en niet werkt. Ook is er in deze versie aandacht voor ervaringsdeskundigen. Zij kunnen als geen ander vertellen wat hen heeft geholpen toen ze op school zaten, maar ook wat ze gemist hebben en wat helpend had kunnen zijn.
Deze recensie wordt wellicht ook gelezen door professionals die nog nooit met traumasensitief onderwijs in aanraking zijn geweest. Daarom zal ik bij de inhoud niet steeds de vergelijking met de eerdere versies maken. In plaats daarvan richt ik me vooral op waar dit boek voor staat en wat traumasensitief lesgeven betekent.
De inhoud
Traumasensitief werken bestaat uit zeven essentiële elementen die er samen voor zorgen dat de veerkracht van kinderen wordt versterkt: 1) kennis over trauma, 2) de traumabril, 3) veiligheid en vertrouwen, 4) stabiele relaties,5) zelfregulatie, 6) samenwerken en 7) zorgen voor jezelf. In de verschillende hoofdstukken worden deze elementen behandeld.
Traumasensitief werken is geen ‘one size fits all’ formule. Het blijft hoe dan ook maatwerk. De opgedane kennis over trauma in combinatie met de in dit boek beschreven strategieën kun je op je eigen manier toepassen. Op verschillende plekken in het boek staat een QR-code. Deze codes kan je gebruiken voor onder andere het downloaden van extra materiaal, om een filmpje te bekijken, om uitleg te krijgen over de meldcode, om bruikbare websites te bezoeken (o.a. NJI en AUGEO), voor extra informatie over anderstalige nieuwkomerskinderen, om te zien hoe EMDR werkt en nog veel meer andere nuttige informatie.
In een extra hoofdstuk van deze nieuwe editie beschrijven de auteurs hoe je als onderwijsprofessional en als school stap voor stap een duurzaam traumasensitief onderwijsklimaat kunt ontwikkelen. Achterin staat de casuïstiek waar in het boek naar wordt verwezen. Daarnaast is er een uitgebreide literatuurlijst en een begrippenlijst toegevoegd. Het boek heeft een fijne, toegankelijke schrijfstijl. De illustraties zijn zwart-wit en ondersteunend aan de tekst.
Wat hebben professionals eraan?
Het boek is heel praktisch. De theorie die wordt gebruikt, wordt steeds gekoppeld aan de praktijk.
Dit boek is bedoeld voor alle onderwijsprofessionals. En dan bedoel ik ook echt álle onderwijsprofessionals. Want traumasensitief werken is niet alleen goed voor kinderen die getraumatiseerd zijn: alle kinderen hebben baat bij een traumasensitieve benadering. Deze benadering is de basis voor een goed pedagogisch klimaat. Dit is bovendien de basis voor een goed didactisch klimaat. Als kinderen zich mentaal en fysiek veilig voelen, kunnen ze pas echt tot leren komen. Onderwijsprofessionals spelen hierbij een hele belangrijke rol. Die rol moet niet onderschat worden.
In mijn werk als leerkracht met onder andere anderstalige nieuwkomerskinderen heb ik al veel gehad aan de eerdere uitgave van dit boek. En ook deze geheel herziene versie is een waardevolle aanvulling als naslagwerk in mijn boekenkast.
Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen >>
Anna Foget-Feijth is Master Pedagoog, Ambulant jeugd- en gezinshulpverlener, Trainer TSO (Trauma Sensitief Onderwijs) en al ruim 25 jaar groepsleerkracht in het primair onderwijs. Zij werkt nu zes jaar als groepsleerkracht in een ISK (Internationale Schakelklas) voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Hier krijgen vluchtelingen- en migrantenkinderen één tot twee jaar NT2 onderwijs voordat ze doorstromen naar het reguliere basisonderwijs.
Veel van deze kinderen hebben te maken met trauma- en hechtingsproblematiek. Sinds dit schooljaar is Anna ook werkzaam als Intern Begeleider op een school waar 25% van de kinderen een NT2-achtergrond heeft.
Tijdens haar studie (Master Pedagogiek) heeft Anna onderzoek gedaan dat gericht was op de ontwikkeling van anderstalige nieuwkomerskinderen met trauma en hechtingsproblematiek.
In dit kader onderzocht zij ook hoe onderwijsprofessionals zo goed mogelijk met deze doelgroep om kunnen gaan, zodat zij zich handelingsbekwaam zullen voelen in de omgang met deze kinderen. Kennis over trauma, hechting en (trauma)sensitief werken speelt hierbij een grote rol.
