Recensie ‘Pistoia, een cultuur van het jonge kind’ door Betsy van de Grift
Het boek, kleurrijk vormgegeven, is een soepel, uitnodigend ‘doorblader boek’. Het is een rijke beschrijving over de manier waarop jonge kinderen in de cultuur van de Toscaanse stad Pistoia een plaats krijgen. Te meer daar de Italiaanse auteurs het verhaal vanuit verschillende invalshoeken beschrijven. Het is hierdoor eerder een bloemlezing of een impressie geworden dan een studieboek.
Hoe slaagt Pistoia erin om zo’n rijke cultuur van het jonge kind te ontwikkelen? Die vraag staat centraal in dit boek over de meerwaarde van het structureel samen optrekken van pedagogen, onderzoekers en beleidsmensen in Pistoia. De toon is consistent. Het taalgebruik, zoals ‘ruimte is nooit neutraal’ of ‘de leefgemeenschap is een alliantie voor kinderen’ kan wat hoogdravend overkomen in onze nuchtere Nederlandse traditie. De ‘organisatie’ van het boek schiet wat tekort, ondanks dat hoofdstukken soms naar elkaar verwijzen zitten er wat hiaten of juist doublures in.
Relevantie en urgentie
Er is, ook internationaal, zorg over de ruimte die er nog is voor het jonge kind en de toenemende nadruk op opbrengstgericht werken. We willen alle kinderen de beste toekomstkansen geven, maar we vergeten dat jonge kinderen in het hier en nu leven. We zijn bezig om de ‘jonge kind’-periode te ‘ver-economiseren’ vinden sommigen. In dat licht is ‘een cultuur van het jonge kind’ een belangrijke inspiratiebron, een levend bewijs van dat het anders kan.
Theoretische onderbouwing
De beschrijving van de cultuur van het jonge kind zoals die in Pistoia bestaat, maar overigens ook elders in Italië, is organisch gegroeid. Steeds meer elementen zijn erbij betrokken en toegevoegd aan de manier waarop de stad met haar jonge kinderen om wil gaan. Dat is niet als een theorie begonnen, hoewel in de loop van de tijd de theoretische en wetenschappelijke onderbouwing is toegevoegd. In internationale projecten is onderzocht hoe de visie werkt, wat de pedagogische impact is en hoe bepaalde elementen bijdragen aan een goede kwaliteit van het pedagogisch-educatieve aanbod. De bronvermelding is uitgebreid.
Toepasbaarheid.
De insteek van het boek is niet alleen om kennis over de jonge kind cultuur in Pistoia te delen. Maar het gaat ook om die kennis met bevlogenheid en enthousiasme op anderen over te brengen. De schrijvers, maar ook de vertalers, willen vertellen over een reëel en beter alternatief voor de huidige manier waarop wij met jonge kinderen omgaan. Dat alternatief is niet eenvoudig, niet goedkoop en ook niet makkelijk te implementeren als een ‘kopiëren-plakken’ in onze samenleving. Dat wil niet zeggen dat het boek tot de koffietafel veroordeeld is. Op kleinere schaal kan de visie binnen kinderdagverblijven of het kleuteronderwijs ook worden geïmplementeerd. Bijvoorbeeld de uitleg over ‘de ruimte als 3e pedagoog’, maar ook die over ‘documenteren’ is heel beeldend, ook al door de illustraties en is ook duidelijk genoeg om te bepalen of het ‘iets voor jou is’.
Aanrader?
‘Pistoia, een cultuur van het jonge kind’ is een verassende mengeling van engagement, praktijkvoorbeelden en wetenschap. Het boek is een inspirerende en uitgebreide introductie op het gedachtegoed van Pistoia en over de plaats die jonge kinderen daarin gegund wordt. Het gaat verder dan vakliteratuur voor de kinderopvang of het onderwijs. Het gaat over het bestaansrecht van jonge kinderen en hoe die samenhangt met een lokale leefgemeenschap. De ‘doorbladerheid’ komt verrassend goed overeen met de manier waarop de inhoud is gestructureerd.
Pistoia, een cultuur van het jonge kind >>
Na een carrière in de zorg vervulde Betsy van de Grift drie bestuursfuncties in de kinderopvang. Ook was zij enkele jaren directeur van de stichting BKK. Vanuit haar eigen onderneming publiceert zij inmiddels 10 jaar boeken en artikelen met een neurowetenschappelijke benadering van vraagstukken in kinderopvang en kleuteronderwijs.
Zie ook:
