Autisme bij jonge meisjes wordt gemiddeld later herkend dan bij jongens. “Gevolg is dat ook de behandeling later start”, vertelt Marrit Buruma. Het spreekt voor zich dat de ontwikkeling van meisjes gebaat is bij eerdere herkenning. “Dit kan zeker, maar vergt kennis over de uitingsvormen. Deze zijn soms subtieler dan bij jongens.”
Autisme bij jonge kinderen kan er heel verschillend uitzien, aldus Marrit Buruma. “Bij meisjes is er een subgroep die op dezelfde kerndomeinen als jongens beperkingen laat zien. Alleen is er bij hen sprake van een op het oog andere, subtielere uitingsvorm. Bij deze meisjes wordt autisme minder snel her- en erkend.” Daarbij speelt ook de omgeving een rol. “Van meisjes hebben wij andere verwachtingen dan van jongens. Daardoor interpreteren we bepaald gedrag soms anders. Geen oogcontact maken wordt dan bijvoorbeeld gezien als een uiting van verlegenheid of angst in plaats van een gedragskenmerk dat past bij autisme.”
Subtiele uitingsvormen
Daarnaast wijst Buruma erop dat sommige meisjes een groot aanpassingsvermogen hebben. “Bovendien kunnen ze goed observeren. Dit stelt hen al op jonge leeftijd in staat om gedrag van andere kinderen te kopiëren.” Wat meespeelt is dat beperkingen in de sociale interactie en communicatie vaak op een subtieler niveau worden waargenomen. “Zo is er soms sprake van weinig variatie hierin. Verder kunnen meisjes bepalend zijn in het contact met anderen of hebben ze moeite met het reguleren van de sociale interactie. Ze kunnen hierin te terughoudend of juist te vrij zijn. Beide komt ook voor.”
Het feit dat meisjes op het oog meer fantasiespel laten zien, bemoeilijkt eveneens het herkennen van autisme. Nauwlettend observeren kan dit voorkomen. “Zo is bijvoorbeeld de kwaliteit niet altijd kloppend. Denk aan weinig variatie en vooral naspelen.” Tot slot is bij hen sprake van meer ‘gewone’ sekse-specifieke interesses. “Deze vallen niet zozeer op door de vorm, maar wel door de intensiteit waarmee ze beleefd worden.”
Aandachtspunten
De latere herkenning heeft invloed op de behandelingswijze. “Natuurlijk moet deze altijd op maat plaatsvinden, te meer daar bij ieder kind met ASS de accenten anders liggen. Meer specifiek voor de behandeling van sommige meisjes is extra aandacht voor hun sterke aanpassingsvermogen in andere omgevingen dan thuis. Ook kan gekeken worden naar de inzet van ‘sociale time-outs’ en het aanleren van het nemen van hersteltijd. Voor de omgeving is het belangrijk om alert te zijn op overvraging bij deze meisjes.”
Verdieping
Over het herkennen van autisme bij meisjes valt nog veel meer te vertellen. Daarom verzorgt Buruma over dit onderwerp een presentatie tijdens de 2021-editie van het Congres Vroegsignalering en Vroeghulp, dit keer online. “Ik sta dan stil bij de andere, subtielere uitingsvorm die ASS bij meisjes kan hebben. Ook zal er aandacht zijn voor diagnostiek en behandeling bij deze meisjes.”