Recensie ‘Invloeden van de Epigenetica’ door Zoë Kempe
De ontwikkeling van onze genen zijn te sturen, betoogt Ben Daeter, de auteur van ‘Invloeden van de Epigenetica’. Aanleg is dus niet allesbepalend, we kunnen onze genen ook sturen door onze opvoeding, ervaringen, gedachten et cetera. Interessant om meer over te weten. Toch is het boek niet in alle opzichten geslaagd.
De leer van de epigenetica gaat ervan uit dat genen niet vaststaan, maar dat ze aan- en uitgezet kunnen worden door omgevingsinvloeden. Het boek begint met een uitgebreide uitleg over genen, celleer en uitleg over wat de epigenetica inhoudt. Steeds terugkerend is de vraag hoe bepaalde genen positief of negatief beïnvloed kunnen worden.
In de delen daarna volgt de vertaalslag naar hoe inzichten uit de epigenetica van invloed zijn op de zwangerschap en geboorte, opvoeding en het onderwijs. Zo gaat de auteur bijvoorbeeld uitgebreid in op de invloed die er al is op genexpressies ver voor de geboorte van het kind. Beschreven wordt hoe belangrijk deze periode is voor hoe het kind zich zal verder ontwikkelen.
Adviezen
Aan het eind van ieder hoofdstuk worden adviezen gegeven aan ouders, leerkrachten en hulpverleners. Een gemis hierin is dat de adviezen erg algemeen en weinig specifiek zijn. Ze geven vooral aan dat het van belang is je bewust te zijn van de invloed die je als volwassene rondom het kind hebt. Nuttig, maar weinig concreet wordt welke stappen je hiertoe dan kunt zetten.
Bewustwording
Het boek roept met name op tot bewustwording van de invloed die je hebt als opvoeder en volwassene rondom het kind op het wel of niet tot uiting komen van bepaalde genen (eigenschappen, ziektes, karakter ed). De auteur roept volwassenen rondom het kind op om te zorgen voor een zo optimaal mogelijke omgeving voor het kind om in op te groeien. De schrijfwijze voelt soms ietwat belerend aan. Zo legt de auteur veel verantwoordelijkheid bij de omgeving van het kind. Tegelijkertijd benadrukt hij steeds opnieuw dat genen niet vaststaan en dat ouders en hun omgeving invloed kunnen hebben op het veranderen van onder meer gedrag en de ontwikkeling van ziekte/gezondheid. Een mooie boodschap om aandacht voor te hebben. En een visie die ook ruimte geeft. Ons leven staat immers niet vast, we kunnen het voor een groot deel ook zelf sturen.
Onderwijs
Het boek eindigt met een uitgebreid hoofdstuk over het onderwijs. Er wordt kritiek geleverd op het huidige onderwijsstelsel en ingegaan op mogelijke verbeteringen. Bijvoorbeeld door aandacht te hebben voor het stimuleren van een groei mindset in plaats van een fixed mindset mrt een nadruk op presteren en goede cijfers halen.
Al met al is ‘Invloeden van de epigenetica’ een interessant boek als het gaat om bewustwording van de invloed van omgevingsinvloeden op het tot uiting komen van genen.
Zoë Kempe is Beeldend Therapeut en Orthopedagoog en werkzaam binnen de SGGZ Kind en Jeugd. Zij behandelt kinderen van verschillende leeftijden met uiteenlopende problematiek (angst, stemming, ADHD, ASS, hechting, et cetera) en hun ouders. In de behandelingen combineert ze Cognitieve Gedragstherapie met creatieve technieken en mindfulness.
