Perinatale sterfte onder asielzoekers komt zeven keer vaker voor dan bij andere zwangere vrouwen in Nederland. “Deze cijfers zijn schrikbarend”, zegt Anouk Verschuuren, basisarts en werkzaam bij UMC Groningen. “Het is hoog tijd om de geboortezorg voor vrouwelijke vluchtelingen te verbeteren.”
Anouk Verschuuren deed onderzoek naar geboortezorg voor vluchtelingen. Zij wijst erop dat vergeleken met de algemene bevolking vluchtelingen een minder goede lichamelijke en geestelijke gezondheid hebben. “Dat geldt voor vrouwen nog meer dan voor mannen. Hierbij spelen sociale, medische, zorg- en migratiefactoren een rol, wat de oplossing niet makkelijk maakt. Eenmaal aangekomen in Nederland verloopt de communicatie met zorgverleners moeizaam door cultuurverschillen, taalbarrière en soms ook angst of wantrouwen. Bovendien is er vaak geen continuïteit van zorg, doordat vluchtelingen nogal eens naar andere opvangplekken worden overgeplaatst.”
Uitdagingen voor de geboortezorg
Effectieve en hoogkwalitatieve geboortezorg voor zwangere vluchtelingen is helaas niet zo eenvoudig te realiseren, vervolgt Anouk. “Zo wordt prenatale zorg vaak pas laat in de zwangerschap opgestart, wat zorgt voor minder tijd om vrouwen te informeren. Deze late start van zorg komt deels doordat meer dan de helft van de asielzoekers die bevalt tijdens hun verblijf in een AZC al zwanger is bij aankomst in Nederland. Andere complicerende factoren zijn een taalbarrière, een laag opleidingsniveau, weinig kennis over het Nederlandse zorgsysteem, discontinuïteit van zorg wegens overplaatsingen en ongeplande of ongewenste zwangerschap.”
Daar komt bij dat vrouwelijke asielzoekers vaak afspraken bij verloskundigen missen en moeite hebben met het (h)erkennen van alarmsymptomen. Ook slagen zij er bij problemen vaak niet in om de juiste hulp te vinden.
Perinatale groepszorg
Het Nederlandse geboortezorgsysteem is momenteel onvoldoende toegerust om adequate zorg te bieden aan deze kwetsbare zwangeren. Wel lopen er verschillende initiatieven om de huidige aanpak te verbeteren. Bijvoorbeeld: de campagne Tolken terug in de zorg, buddy’s en programma’s voor perinatale groepszorg. Een voorbeeld van dit laatste is online CenteringZorg voor Eritrese zwangeren, waarbij de individuele zwangerschapscontroles worden vervangen door informatieve groepssessies. “Bij aanvang van de sessie doet de verloskundige de medische controles. Daarna bespreken de deelnemers met elkaar de informatie over zwangerschap, bevalling en postpartum periode, begeleid door de verloskundige en een co-begeleider.”
Interactieve groepsvoorlichting in Ter Apel
In samenwerking met verloskundigenpraktijk New Life doet men in het asielzoekerscentrum in Ter Apel een pilotonderzoek. Daarbij wordt interactieve groepsvoorlichting aangeboden aan zwangere asielzoekers. “Zij krijgen in groepsverband twee extra zwangerschapsvoorlichtingen als aanvulling op de reguliere zorg. Er worden thema’s besproken variërend van het herkennen van alarmsymptomen tot de zorgen van de moeders. In het onderzoek vergelijken we kennis en tevredenheid met de zorg.”
De eerste ervaringen zijn volgens Anouk erg positief. “Zij geven aan dat de deelnemende vrouwen beter weten wanneer en bij wie ze aan de bel moeten trekken, dan vrouwen die alleen individuele zorg krijgen. Daarnaast ontstaat er een band tussen zowel de zwangere asielzoekers onderling als tussen de vrouwen en de verloskundige. Vrouwen komen uit hun sociale isolatie en sluiten vriendschappen met elkaar. Sommige vrouwen ondersteunen elkaar zelfs in het kraambed op het asielzoekerscentrum.”
Bron: centeringzorg.nl
