Het uitgangspunt van dit boek is dat ouders en andere opvoeders het groeiende brein van een kind rechtstreeks kunnen sturen met de ervaringen die ze het kind bieden. Een sleutelwoord daarbij is integratie.

Hoe zijn de verschillende delen van het brein zo te integreren dat ze in harmonie kunnen samenwerken? Dit kan tijdens allerlei alledaagse momenten, waarbij ook aan de kinderen zelf wordt uitgelegd hoe het eigenlijk zit met dat brein.

Rechter- en linkerbrein

Op eenvoudige wijze leggen de auteurs het verschil tussen het rechter- en het linkerbrein uit, ze hanteren daarvoor de begrippen emotionele zee (rechts) en emotionele woestijn (links). Soms zitten kinderen te veel aan de ene kant, soms te veel aan de andere. De theorie en de voorbeelden in het boek worden gevolgd door strategieën die de ouders kunnen toepassen. Zo hebben ze het over ‘verbinden en terugleiden’ of ‘benoemen om te temperen’. Bij de een laat je merken dat je de gevoelens van je kind begrijpt, bij de tweede help je je kind het verhaal te vertellen van wat er is gebeurd.

Beneden- en bovenbrein

Naast het linker- en het rechterbrein wordt gesproken over het beneden- en het bovenbrein.  Als het bovenbrein – wat rationeler is-  goed werkt, kan het het impulsieve benedenbrein reguleren. Weer integratie dus. Dit gebeurt optimaal als het bovenbrein is uitgerijpt, wat pas tegen de 20 jaar is. De verwachtingen van ouders moeten dus worden aangepast aan het kunnen van het kind. Op aanschouwelijke wijze leggen de auteurs uit hoe het traphekje van de geest (de amygdala) werkt en de verbinding tussen boven en beneden kan doorbreken. De driftbui die dan kan volgen is er een van het benedenbrein (het autonome zenuwstelsel en het zoogdierenbrein) en is anders dan een driftbui van het bovenbrein en zou daarom ook anders moeten worden behandeld. Het hoofdstuk wordt afgesloten met verschillende strategieën om het bovenbrein te trainen.

Geheugen

Het volgende onderwerp is het geheugen, het impliciete en het expliciete en de manier waarop de ouder met herinneringen van het kind om kan gaan. In plaats van snel vooruit en vergeten, terugspoelen en herinneren. Maar ook het kind helpen gebeurtenissen te onthouden. De laatste twee hoofdstukken zijn gewijd aan mindsight: hoe kun je eigen geest en die van anderen begrijpen. Hierbij wordt het model van het wiel van het bewustzijn geïntroduceerd. En ook hier gaat het weer om integratie: nu van de delen van het zelf.

Praktisch

Het is een makkelijk leesbaar boek met twaalf strategieën die zo in de praktijk zijn toe te passen. Zowel door ouders als door professionals. Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met een stukje dat specifiek is gericht op de kinderen én een stukje waarmee je als volwassene aan de gang kan. De auteurs hebben het boek nog toegankelijker gemaakt met aansprekende metaforen, stripverhalen en een schema waarin de verschillende strategieën op leeftijd staan aangegeven. Kortom een aanrader om op eenvoudige manier het brein van een kind te leren begrijpen.

Het hele brein, het hele kind
Daniel J. Siegel – Tina Payne Bryson
Scriptum Publishers 2013