Gehechtheid is ontzettend belangrijk voor alle vormen van ontwikkeling. Juist bij een vroeggeboorte vereist dit aandacht van zorgprofessionals rond het gezin, geeft Renée Uittenbogaard aan. “Zorgen of vervreemding kan bij alle medische hectiek in de eerste weken een rol blijven spelen in de relatie tussen ouders en kind. Dit kan het ontwikkelen van de gehechtheidsrelatie flink verstoren.” Zij pleit voor meer aandacht hiervoor. “Heb oog voor de onzekerheid en angst van ouders.” In een presentatie tijdens de 2021-editie van ons Babycongres gaat zij uitgebreid in op de rol die zorgprofessionals hierin spelen.
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″]Renée is spreker tijdens het Babycongres 2021. Alle presentatie zijn vanaf 17 november maar liefst zestig dagen te volgen en het congres is breed geaccrediteerd. Inschrijven kan tot begin januari. Naast dit congres kun je bovendien gratis een tweede online congres uitkiezen. En als abonnee op het magazine Vakblad Vroeg krijg je ook nog eens 50 euro korting op de deelnemersprijs. Lees verder > [/su_note]
De komst van een baby brengt altijd uitdagingen mee. “Het gezin moet op zoek naar een nieuw ritme”, vertelt Renée. “Hoe het altijd was moet opeens totaal anders. Vanaf moment 1 werken kind en ouders samen aan het opbouwen van een gehechtheidsrelatie. Daarbij leren zij van en in elkaars nabijheid.”
Vallen en opstaan
Een vroeggeboorte kan juist op dit punt roet in het eten gooien. “Medisch ingrijpen staat dan vaak voorop. Er is afstand tussen baby en ouders. Anderen nemen taken over. Er kan sprake zijn van onzekerheid, angst, verdriet, eigen trauma. Dit alles kan het opbouwen van een veilige gehechtheidsrelatie moeilijker maken.”
Een en ander betekent dat er andere manieren gevonden moeten worden om bij thuiskomst op elkaar afgestemd te raken. Dit verloopt in veel gezinnen met vallen en opstaan. “De hectiek rond de te vroege komst van hun kindje kan bij ouders bijvoorbeeld onzekerheid geven over hun rol als opvoeder. Het medische stond in eerste instantie op de voorgrond en professionals namen taken in de verzorging over. Ook verwachtingen over de kraamtijd moeten worden bijgesteld. Daar komt bij dat de drukte van steeds heen en weer naar het ziekenhuis opeens wegvalt.”
Aandachtspunten
Wanneer gehechtheid niet veilig is kan dit gevolgen hebben voor hoe een kind kijkt naar zichzelf en naar de wereld op hem heen. “Hij kan moeite krijgen om anderen te vertrouwen. Of moeite krijgen om vertrouwen te hebben in zijn eigen kunnen.”
Dit alles betekent dat het prematuur geboren baby’tje en zijn ouders mogelijk op een later moment in moeten halen wat gemist is aan gehechtheidservaringen. Of op een andere manier hun weg moeten zien te vinden om te bouwen aan gehechtheid. Renée benadrukt het belang dat hier oog voor is. “Waak ervoor om in de zorg voor de baby niet onbedoeld en onbewust in de weg te staan van gehechtheid. Bijvoorbeeld door meer taken over te nemen dan strikt nodig is. Of andersom, zo min mogelijk te doen maar dan ouders te overvragen.” Kritisch punt kan juist het moment zijn wanneer de gezondheidssituatie van het baby’tje stabieler wordt. “Als alles ‘goed’ is, kunnen ouders nog steeds onzeker of angstig zijn. Of komen niet aan verwerken toe. Signaleer daarom tijdig als er meer nodig is om te verwerken.”
Help bouwen
Tijdens het babycongres neemt Renee de deelnemers bij de hand om te helpen bouwen aan de gehechtheidsrelatie in deze gezinnen. “Ik laat eerst zien wat het belang ervan is. Vervolgens behandel ik de uitdagingen, risico’s en extra aandachtspunten bij de geboorte van een prematuur kindje ten opzichte van de geboorte van ‘normale’ zwangerschapsduur. Ik vind het van belang dat zorgprofessionals op de hoogte zijn van wat er allemaal speelt rond het ontwikkelen van een veilige gehechtheid tussen ouders en kind. Zij hebben op allerlei vlak een rol in het bouwen aan de relatie tussen ouders en kind. Zelfs wanneer medische zorgen op de voorgrond staan, dient er toch volop aandacht te zijn voor gehechtheid en hoe dat er dan uit kan zien. Daarom geef ik in mijn presentatie handvatten hoe professionals ouders kunnen ondersteunen bij de ontwikkeling van de gehechtheidsrelatie.”
Programma congres ‘Vroegsignalering bij baby’s >>
Drs. Renée Uittenbogaard is opgeleid als GZ-psycholoog, psychotherapeut, cognitief gedragstherapeut en EMDR practitioner. Zij is werkzaam in haar eigen praktijk. Daarnaast is zij bestuurder van Basic Trust.
