Vanaf wanneer kan een ongeboren baby pijn voelen? En is hij zich daarvan bewust? Het debat over die vragen is verhit en erg gepolariseerd, niet alleen in de maatschappij, maar ook onder wetenschappers.

Al vrij vroeg in de zwangerschap, vanaf week acht, begint de nociceptie zich te ontwikkelen, zeg maar het ‘zintuig voor pijn’. Rond twintig weken is dat af. Het zorgt ervoor dat een foetus zich gaat terugtrekken bij een intense prikkel: licht, geluid, aanraking …

Maar voelt hij dan ook pijn? “Vooral in de VS beheerst de Pro Life-beweging voor een stuk de wetenschappelijke literatuur”, zegt Bart Morlion, hoofd van het pijncentrum van het Universitair Ziekenhuis in Leuven, op eoswetenschap.eu. De Pro Life-beweging spreekt al van pijn zodra er bij wijze van spreken één neuron is ontwikkeld. Dat is onzin. De pijnsignalen uit het lichaam kunnen op dat moment nog niet aankomen in het brein, en bovendien moeten er emoties mee gepaard gaan om van pijn te spreken.”

Omslagpunt

Maar wanneer komt dan het omslagpunt? Of een foetus pijn voelt, is lastig te onderzoeken. Op z’n vroegst vanaf 22 weken zwangerschap, wellicht pas vanaf week 24., kan de foetus reageren op aanrakingen, geuren en geluiden. Wellicht is dit allemaal erg rudimentair, want de foetus slaapt veel en er is nog helemaal geen sprake van zelfbewustzijn. Dat komt pas veel later, wanneer een kind zichzelf begint te herkennen in de spiegel, rond de tweede verjaardag. Ook het bewustzijn van het eigen lichaam ontwikkelt verder na de geboorte.

Pijnstilling via de moeder

Toch krijgt de foetus altijd wel wat pijnstilling mee, via de moeder. Denk maar aan alle medicatie die je niet mag nemen als zwangere vrouw omdat ze invloed kunnen hebben op de baby. Via de navelstreng bereikt pijnstilling voor de moeder ook de foetus. Al is dat wel in een sterke verdunning.

AdvertentieAbonneren op lentenummer

Conclusie

Reflexmatige of hormonale reacties op een pijnlijke prikkel zijn niet hetzelfde als pijn. Om pijn te ervaren, moet je emoties kunnen koppelen aan iets wat gebeurt, en daarvoor heb je een ontwikkeld brein nodig. Tot week 22 van de zwangerschap heeft een foetus hoogstwaarschijnlijk geen bewustzijn, en zal hij dus geen pijn ervaren. Daarna beginnen de verbindingen in de hersenen zich te ontwikkelen, en kan een externe prikkel emoties oproepen.

Naar het veel uitgebreidere artikel op eoswetenschap.eu >>

 

 

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan