Recensie ‘De kleutervriendelijke school’ door Anna Foget-Feijth
Dit is echt een boek met inhoud. Er is gedegen wetenschappelijk praktijkgericht onderzoek gedaan en dat is terug te zien in de opbouw van het boek. Vanuit een hoofdvraag heeft de auteur vier deelvragen geformuleerd, die ze gedurende het boek uitgebreid behandelt. Het boek is een mooie combinatie geworden van zowel wetenschappelijk onderzoek, door alle nationale en internationale literatuur die doorgespit is, als praktijkgericht onderzoek, onder meer door het toevoegen van ervaringsverhalen van het werken met kleuters.
De inhoud
Het boek is uitgegeven als een handzame paperback en telt 270 pagina’s. De auteur, Betsy van de Grift, werkt als onafhankelijk adviseur en publicist voor de sectoren Onderwijs en Opvoeding aan Jonge Kinderen.
Deel I bestaat uit vijf hoofdstukken die beschrijven hoe de ontwikkeling van kleuters verloopt op alle ontwikkelingsgebieden. Het belang van spel(en) in het onderwijs en een rijke leeromgeving wordt hier benadrukt. Hoofdstuk vier heeft als titel ‘de ondersteuningsbehoefte van kleuters’. Kinderen tussen de vier en zeven jaar hebben een eigen manier van leren. Een belangrijk deel van hoe kleuters leren en de wereld ontdekken komt van binnenuit. Het bieden van een rijke leeromgeving betekent dus ook dat je aansluit bij díe kracht van kleuters. Ze willen het zélf ontdekken, maar wel mét hulp van anderen.
Deel II bevat de hoofdstukken vijf tot en met zeven en gaat over het kleuteronderwijs in het algemeen. De auteur neemt ons mee via de historische context (de KLOS) naar het overheidsbeleid met betrekking tot het onderwijs aan kleuters en de internationale context van kleuteronderwijs. In deze hoofdstukken wordt duidelijk dat bij de invoering van de Wet op het Basisonderwijs het duidelijke kader wat er was, om de specifieke status van het kleuteronderwijs te borgen, verloren is gegaan. Betsy schrijft dat het onderwijs aan kleuters in feite in een vrije val belandde.
In deel III staat één hoofdstuk dat is gewijd aan verschillende soorten kwaliteitsoordelen. Er is aandacht voor allerlei percepties van kwaliteit, praktijkkennis en wetenschappelijk onderzoek.
Deel IV bestaat uit twee hoofdstukken die de nadruk leggen op ‘de goede dingen doen’. Belangrijke begrippen in hoofdstuk negen zijn ‘schoolrijpheid’ en ‘verschoolsing’. Een citaat uit dit deel geeft goed weer wat betekenisvolle aandachtspunten zijn: ‘Moeten we spreken over het voorbereiden van jonge kinderen op school of het voorbereiden van school op jonge kinderen?’ Ook wordt de zorg uitgesproken of vroege leerlingen (kleuters die net of nog net geen zes jaar zijn als ze naar groep 3 gaan) al toe zijn aan de schoolse manier van leren in groep 3. Waar in de kleutergroepen nog vrijblijvende activiteiten worden aangeboden op het gebied van voorbereidend lezen en rekenen, wordt in groep 3 concreet gewerkt aan resultaten op het gebied van zowel taal- als rekenvaardigheden. Verder is er in dit deel ook ruim aandacht voor de pedagogische en educatieve waarde van betekenisvolle gesprekken met jonge kinderen. Verschillende gespreksvormen in de kring passeren de revue. Hoofdstuk tien bespreekt de plaats van (goed) onderwijs in de ontwikkeling van kinderen; maakt onderwijs het verschil in een kinderleven? En welke invloeden zijn nog meer van belang?
In deel V staan de samenvatting, de discussie en de aanbevelingen. Ook aan dit deel kan je weer goed zien dat er bij het schrijven van dit boek en het doen van wetenschappelijk onderzoek gebruik gemaakt is van de klassieke structuur van een wetenschappelijke tekst: Inleiding, Methode, Resultaten en Discussie (IMRD).
Wat hebben professionals eraan in de praktijk?
Op de achterkant staat dat dit boek geschreven is voor betrokkenen bij het onderwijs aan kleuters; Van leerkracht tot bestuurder in het primair onderwijs en van opleider tot adviseur gemeentelijk beleid. In mijn werk als pedagoog en groepsleerkracht in een ISK (internationale schakelklas) vind ik het belangrijk om goed onderbouwd les te geven aan (jonge) kinderen. Dit is voor mij een combinatie van wéten wat goed is en vóelen wat goed is; een zaak van hart, hoofd en handen. Dit boek kan daarbij een waardevol naslagwerk zijn om ook in gesprek met anderen bepaalde onderwerpen zowel wetenschappelijk als vanuit de beroepspraktijk te benaderen en samen te bespreken. Het geeft geen antwoorden, maar wel veel visies, waardoor je beslissingen goed kunt onderbouwen.
De kleutervriendelijke school >
Anna Foget-Feijth is Master Pedagoog, Jeugd- en Gezinsprofessional en al 25 jaar groepsleerkracht in het primair onderwijs. Zij werkt nu ruim vier jaar als groepsleerkracht in een ISK (Internationale Schakelklas) voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Hier krijgen vluchtelingen- en migrantenkinderen één tot twee jaar NT2 onderwijs voordat ze doorstromen naar het reguliere basisonderwijs. Veel van deze kinderen hebben te maken met trauma- en hechtingsproblematiek.
Tijdens haar studie (Master Pedagogiek) heeft Anna onderzoek gedaan dat gericht was op de ontwikkeling van anderstalige nieuwkomerskinderen met trauma en hechtingsproblematiek. In dit kader onderzocht zij ook hoe onderwijsprofessionals zo goed mogelijk met deze doelgroep om kunnen gaan, zodat zij zich handelingsbekwaam zullen voelen in de omgang met deze kinderen. Kennis over trauma, hechting en (trauma)sensitief werken speelt hierbij een grote rol.
