De gedachte dat kinderen van zichzelf veerkrachtig genoeg zijn om akelige gebeurtenissen te boven te komen, is hardnekkig. “Maar het is volslagen nonsens”, zegt de Amerikaanse kinderpsychiater en hersenspecialist Bruce Perry. “Wie getraumatiseerde kinderen écht wil helpen, moet investeren in hun naaste omgeving.”
Bruce Perry, grondlegger van de ChildTrauma Academy, heeft de afgelopen dertig jaar duizenden getraumatiseerde kinderen gezien. Augeo Magazine beeld-interviewde hem in zijn kantoor in Houston.
Over de meest gangbare therapieën is hij somber. “Daar knappen kinderen meestal niet van op.” Maar er is volgens hem altijd hoop voor kinderen bij wie het stresssysteem chronisch overgevoelig is door verwaarlozing of mishandeling. Als een paar betrokken volwassenen om hen heen maar de goede dingen doen. Geduld, voorspelbaarheid, liefdevolle zorg en een kind echt zien en aanmoedigen, dáár draait het om, zegt hij. “Zo kun je ervoor zorgen dat hun hersenen weer een beetje anders geprogrammeerd worden.”
Waarom richt u zich steeds meer op het sociale netwerk van getraumatiseerde kinderen?
“Omdat steeds weer blijkt dat steun van de naaste omgeving een buffer kan zijn tegen de gevolgen van kindermishandeling. Dat heeft alles te maken met veerkracht, dus het vermogen om met tegenslag om te gaan. Een kind bouwt veerkracht op door kleine, overzichtelijke uitdagingen aan te gaan: nieuwe woordjes leren op school, voor het eerst een koprol oefenen. Een andere belangrijke voorwaarde voor veerkracht ontwikkelen is dat je je verbonden en gesteund voelt door mensen in je omgeving. En veerkracht is een fantastisch reddingsvest waarmee je traumatische ervaringen goed kunt overleven.”
Kunnen kinderen die langdurig mishandeld zijn ook veerkracht ontwikkelen?
“Doordat zij te veel nare ervaringen hebben gehad, is hun stresssysteem vaak overactief geworden. Dan kunnen kleine, spannende dingen al leiden tot extreme reacties. Een kind met een overactief stresssysteem kan bijvoorbeeld al op tilt slaan als het een voorleesbeurt krijgt. Maar het mooie is dat mensen in de omgeving dat kind kunnen helpen om te kalmeren en weer vertrouwen te krijgen in zichzelf. Ook als de eigen ouders daar niet toe in staat zijn. Zo kan een getraumatiseerd kind toch veerkracht ontwikkelen.”
Hoe stimuleer je veerkracht bij een getraumatiseerd kind?
“Bij deze kinderen voeren de onderste delen van het brein, waar de primitieve overlevingsfuncties zich bevinden, steeds de boventoon. Omdat hun hersenen in de overlevingsstand staan, hebben ze nauwelijks grip op hun emoties, gedrag en gedachten. Als je hun veerkracht wilt stimuleren door ze iets te laten doen wat ze spannend vinden, heeft het weinig zin om op ze in te praten. Je moet er eerst voor zorgen dat ze zich kalm en veilig voelen en uit de overlevingsstand komen.”
Lees verder op augeomagazine.nl >>
Op basis van neurobiologische inzichten ontwikkelde Perry het Neurosequential Model of Therapeutics (NMT). Op de website van Neurosequential Network is een serie webinars te zien waarin Perry vertelt over COVID-19 en de relatie met stress en trauma.
