Ouders zien vaak door de bomen het bos niet meer wanneer hun baby zonder aanwijsbare reden veel huilt. “Het alsmaar huilen, vaak op schelle toon, maakt hen machteloos”, benadrukt Kim Vervuurt. “Dit wordt aangewakkerd door slaapgebrek en allerlei tegenstrijdige adviezen vanuit de omgeving of van internet geplukt.” Inmiddels weet zij uit ervaring dat vooral meer preventief werken zoden aan de dijk zet. Hiertoe heeft ze twee jaar geleden een themapoli opgezet. “Zo hebben we al veel ziekenhuisopnames weten te voorkomen.”
Als medisch pedagoog in het Zaans Medisch Centrum heeft Kim Vervuurt zich gespecialiseerd in baby’s die heel veel huilen. Zij weet uit ervaring dat ouders van een huilbaby van alles uitproberen, maar vaak van de regen in de drup belanden. “Telkens krijgen ze dan ‘goedbedoelde’ adviezen die het alleen maar onoverzichtelijker maken. Dan komen ze via een doorverwijzing van de huisarts bij onze kinderarts terecht.” Zelf spreekt ze overigens liever over onrustige baby’s. “Anders leg je de oorzaak toch meer bij de baby. Wanneer je met ouders en baby aan het werk gaat, draagt het wel die stempel.”
Wat voor effect heeft een alsmaar huilende baby op het welzijn van de ouders?
“Een behoorlijk groot effect. Te meer daar zij vaak vermoeden dat iets medisch de oorzaak is van het vele huilen. Dat leidt tot grote bezorgdheid. Ook zorgt het huilen voor veel spanningen bij de ouders, vooral als het alsmaar niet lukt om hun baby voldoende te troosten. Dit kan weer zorgen voor grote onzekerheid en het gevoel dat je het als ouder niet goed doet. Samen met slaaptekort en zwangerschapshormonen is dit niet bevorderlijk voor het welzijn van de ouders. Dit kan leiden tot onderlinge spanningen. Ouders zien door de bomen het bos niet meer. Het is daarom erg belangrijk om goed in te schatten hoe de draaglast en draagkracht van ouders is. Om de veiligheid te kunnen waarborgen is het soms zelfs noodzakelijk een baby op te nemen.”
Welke factoren zijn van invloed op het huilen?
“Sowieso het huilen zelf, met name de geluidsfrequentie. Dat kan variëren van hoog, dwingend of luidkeels gillen. Het huilen kan soms zo schel zijn dat je je trommelvlies voelt trillen. Dat maakt ouders heel onrustig en onzeker. Darmkrampen zijn vaak de grootste boosdoeners. Bij veel huilende baby’s speelt de overgang van de baarmoeder naar de buitenwereld een grote rol. En eigenlijk ook bepaalde factoren zoals stress tijdens de zwangerschap en de bevalling. Dan is er het karakter van de baby. Sommige baby’s willen zich sneller ontwikkelen dan dat ze op dat moment kunnen. Dat kan frustrerend werken. Ook zijn er baby’s die erg nieuwsgierig zijn en niks willen missen…. Slapen vinden ze eigenlijk maar een beetje zonde van hun tijd. Wanneer deze baby’s in een omgeving zijn met veel prikkels om hen heen, dan kunnen zij zich nog moeilijker overgeven aan hun slaap. Tot slot spelen omgevingsfactoren een rol.”
Hoe ga je hier als zorgprofessional om?
“Vaak hebben deze baby’s baat bij prikkelreductie. Haal alle ruis en ‘overbodige’ prikkels rondom de baby weg. En kijk bovenal naar wat de baby aangeeft. En vraag bij de ouders uitgebreid na hoe hun dag eruit ziet. Dan kom je al tot veel inzichten. Geef verder geen adviezen die misschien maar voor een dag werken. En begin met ouders erop te wijzen dat het doorbreken van een vicieuze cirkel van veel huilen en weinig slaap vooral in het begin veel tijd en energie zal kosten. In eerste instantie kan dat afschrikken. Leg dan uit dat de tijd en energie die ze nu in een huilende baby steken, veel vermoeiender is en dat het alleen maar van kwaad tot erger kan gaan.”
Vanuit je ervaringen heb je het PrikkelProofPlan geschreven. Wat houdt deze aanpak in?
“Het boek bevat een stappenplan in de vorm van een dagoverzicht. Met dit overzicht hebben ouders een voorbeeld van hoe een dag van rust en regelmaat eruit kan zien. Als professionals gaan we er namelijk vaak ten onrechte vanuit dat ouders wel weten wat rust, regelmaat en prikkelreductie is. Het dagoverzicht wordt ondersteund door een weekplan. Dit focust zich meer op de omgevingsfactoren waarmee ouders rekening kunnen houden om de vicieuze cirkel te doorbreken. Het maakt duidelijk wat er op een dag wel en niet goed is gegaan. Hierdoor maak je het proces zichtbaar. Dit biedt aanknopingspunten voor ouders om met elkaar in gesprek te gaan.”
“Verder gaat het boek in op de ontwikkelingen die een baby vanaf de geboorte door moet maken. Dit werkt verklarend voor ouders, waardoor er meer begrip en acceptatie komt voor het gedrag van hun baby. Het is veelal informatie die wij als professionals ook in een gesprek aangeven. Alleen zijn ouders vaak zo moe, dat je al blij mag zijn als ze hiervan een kwart in zich op kunnen nemen. Nu kunnen ze deze informatie rustig in hun eigen tijd doornemen.”
“Als professional gebruik ik dit stappenplan vooral om terug te pakken naar de momenten dat het minder ging. Aan de hand daarvan kan ik ouders gerichte adviezen geven. Ik merk echt dat het werkt. Waar wij voorheen gemiddeld één tot twee onrustige baby’s op de afdeling hadden liggen, is het nu nog maar een handjevol per jaar.”
Is de aanpak al breder bekend?
“Nog lang niet voldoende, maar hier zit beweging in. Steeds meer instanties gebruiken inmiddels het PrikkelProofPlan. Niet alleen andere ziekenhuizen, maar ook kinderdagverblijven, gastouderbureaus en de GGD. Het is een methode die gericht is op de baby en de omgeving rondom hen.”
Kim Vervuurt is 16 jaar werkzaam als Medisch pedagoog in het Zaans Medisch Centrum. In die tijd heeft zij zich op de Kind-en jongerenafdeling vooral gespecialiseerd in de huilbaby’s / onrustige baby’s. Om meer preventief te gaan werken heeft zij 2 jaar geleden een thema poli opgezet voor de onrustige baby’s. Van daaruit heeft zij haar methode en boek PrikkelProofPlan ontwikkelt en hiermee al veel ziekenhuisopnames van huilbaby’s kunnen voorkomen.’
Interview Vakblad Vroeg
