Mori van den Bergh is kinder- en jeugdpsychiater bij KOOS Utrecht en IMH-specialist in opleiding bij RINO Amsterdam. Tijdens de opleiding zal ze maandelijks haar verwondering, observaties en overdenkingen delen met de lezers van VROEG. Dit doet zij onder het motto ‘Van start naar finish’.
Voed het wortelstelsel
Door een positieve zelftest veranderden mijn eerste werkdagen van 2022 in een quarantaineweek. Na heerlijke lege dagen, verheugde iedereen zich op de gewone dingen en het dagelijks ritme van school en werk. Maar het werd een week van dubbele petten, schoolwerk uit een boek, maar zonder klasgenoten en pauzes om uit te razen. In de loop van de week namen kleine conflicten en slaande deuren toe. Het was niet de eerste onderbreking in de afgelopen maanden. De versoepelingen komen precies op het goede moment.
Al twee jaar hebben we allemaal te maken met meer en minder ingrijpende coronamaatregelen. Spelen met anderen kinderen, school of opvang, een bezoekje van grootouders, het is niet langer vanzelfsprekend onderdeel van het leven van jonge kinderen. Ouders moeten werk en zorg combineren en staan vaak voor duivelse dilemma’s als ze zowel hun gezin als hun baas tegemoet willen komen. Sommige ouders zien hun fysieke steunnetwerk wegsmelten en hun hulpverleners alleen nog op een scherm.
In zijn eerste persconferentie gaf minister Ernst Kuiper al te kennen dat we op weg moeten naar een langetermijnplan. En terwijl jongeren kunnen aangeven hoe ze zich ontwikkelen kunnen we van jonge kinderen geen mooie quote ophalen voor de situatie waar ze in zitten. Daarom is het zo belangrijk te kijken naar de belangrijke volwassenen om hen heen.
Tijdens mijn IMH-opleiding bespreken we stress in de eerst 1000 dagen, omgeving en genen. En hoe omgevingsfactoren in positieve en negatieve zin bepaalde genen ‘ aan’ of ‘uit’ kunnen zetten. Dat maakt dat we de soms somber klinkende boodschap van ‘als het eenmaal mis is gegaan…’ ook een hoopvolle draai kunnen geven. Want op elk moment dat we steun of helpende contacten toevoegen, kunnen we samen een positieve verandering te weeg brengen.
De Vlaamse Psychiater Binu Singh stelt in de podcast #weekikveel (3 januari 2022) voor om de behoeften van het jonge kind als uitgangspunt te nemen. Kan het kind ‘nemen wat het nodig heeft’ omdat er gewoon genoeg is? Kunnen volwassenen met een open en milde blik kijken en bedenken wat er in het hoofdje van het kind omgaat? En wat hebben ze nodig aan steun en steunsysteem om deze ruimte te ervaren? Is er evenwicht en is het goed genoeg?
In de IMH-opleiding besteden we veel aandacht aan de ouder-kindrelatie en hoe we hierin kunnen werken door middel van specifieke interventies. Tegelijk is er aandacht voor een stevige basis. Want een specialistische behandeling vraagt ruimte. En als je als ouder dagelijks stress hebt over wonen, werken, geld of torenhoge boetes van de belastingdienst, is die ruimte er niet. Kortom, we moeten ook als hulpverleners bij de basis beginnen en niet alleen vanuit ons aanbod redeneren.
De piramide van Greenspan, grondlegger van Floorplay, is een mooie visualisatie van de brede basis naar specifieke ontwikkeling of interventie. Op die brede basis, het wortelstelsel, hebben veel volwassenen om het jonge kind heen invloed. Voed dit door hun behoeften mee te nemen in beleidsplannen en maatregelen. Dat helpt toekomstige generaties om zich mentaal en emotioneel gezonder te ontwikkelen.
Terug naar mijn thuissituatie. Op dinsdagmorgen staat hij om 5.45 al naast mij bed: ‘Hoera, hoera, hoera, ik mag weer naar school!’. Hoe belangrijk en fijn school is, besef je pas echt als het een tijdje niet vanzelfsprekend was. Ik bedenk me wat deze kortdurende stress teweegbracht en besef me nog meer het belang van een basis die goed genoeg is. Daarom ook een hoera, voor alle mensen die samen zorgen voor een optimale ontwikkeling van elk kind: zij verdienen alle steun om hun werk uit te oefenen, juist in moeilijke tijden!
Mori van den Bergh
Zie ook:
