Wat kun je doen als je als professional met regulatieproblemen bij een baby wordt geconfronteerd? “Breed kijken is dan een must, maar niet gemakkelijk”, geeft Marilene de Zeeuw aan. Het toetsen van hypothesen helpt in de zoektocht naar de oorzaken van de problemen. “Dit kan het efficiëntst aan de hand van een diagnostisch model. Met een dergelijke structuur kunnen professionals samen met ouders hun aannames over het huilen, eten weigeren of niet willen slapen van hun baby nagaan. Daarna heb je houvast in welke richting je ouders op weg kunt helpen en welke hulpvorm je hen kunt adviseren.”
Baby’s kunnen soms om welke reden dan ook onvoldoende tot rust komen. Ze hebben daardoor moeite met eten, slapen en zindelijk worden. Vaak huilen ze ook veel. “We vangen dit onder de noemer regulatieproblemen”, vertelt Marilene. “Meestal zijn deze problemen het gevolg van stress. Het sympathische deel van het zenuwstelsel is te veel actief. Dit gaat ten koste van het parasympathische zenuwstelsel. Het eerste systeem is verantwoordelijk voor actie, leren, werken, fight en flight. Het tweede systeem zorgt voor rust en herstel in brede zin. Elk zoogdier, wat wij feitelijk ook zijn, kan pas bij voldoende rust en veiligheid eten, verteren, ontlasten, uitrusten, herstellen, slapen en voortplanten. Dit goed begrijpen is al een eerste stap om hier wat aan te doen.”
Kijken
Maar waar te beginnen? Marilene adviseert om in eerste instantie met gezinnen mee te kijken, bij voorkeur thuis. “Wat geeft rust, herstel, plezier, lichamelijke veiligheid en emotionele veiligheid? Dat kan in complexe situaties met chronisch en langdurige huilen, maar ook bij onder- of overgewicht, een serie aan interventies inhouden.” Een heel ander punt, waar je als zorgprofessional helaas weinig aan kunt doen, is het verruimen van de verlofmogelijkheden van ouders. “Dat scheelt zoveel ellende. Als maatschappij helpen we jonge gezinnen maar matig mee om voldoende rust in de eerste jaren te realiseren. De druk loopt al snel weer op als er weer gewerkt moet worden. Het zou superfijn zijn als buitenlandse onderzoeken, ook naar de praktische kosten van uitputting in jonge gezinnen, herhaald worden in Nederland. Wellicht maakt dit de minister en de Tweede Kamer wakker.”
Overzicht
In de tussentijd is het roeien met de riemen die we hebben om de regulatieproblemen van baby’s te behandelen. Belangrijk hulpmiddel is het hanteren van een diagnostisch model om hypotheses te toetsen. “Je voorkomt daarmee de valkuil van te snel adviseren. Alle professionals kennen dat. En ook de reactie van het gezin om je advies daarna níet op te volgen of direct te zeggen ‘hebben we al gedaan, werkt niet’. Door met mensen het plaatje letterlijk in te vullen, creëer je overzicht. Niet alleen van waar de aan te pakken stressbronnen zitten, maar ook van onvermoede of onbedachte bronnen van steun en veerkracht. Het voorkomt een tunnelvisie of het aanwijzen van een zondebok.”
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″]Onder de titel ‘Zoeken naar een ingang’ verzorgt Marilene de Zeeuw over dit onderwerp een presentatie tijdens het online congres Vroegsignalering bij baby’s (herhaling). Alle informatie over het programma staat op de website van Euregionaal Congresburo: klik hier[/su_note]
Aannames toetsen
De meerwaarde van het hanteren van dit model reikt volgens haar veel verder. “Het ondersteunt een mentaliserende houding bij hulpverleners en ouders. Als zorgprofessional heb je namelijk niet de waarheid in pacht. Je hoort aan het taalgebruik of iemand goed in het hypothesend toetsen is opgeleid. Van belang is dat je praat in waarschijnlijkheden en hierover overeenstemming zoekt met ouders. Je helpt ouders feitelijk voortdurend hun aannames te toetsen over het huilen, eten weigeren of niet willen slapen van hun baby. Er kunnen wel tien verklaringen zijn. Ouders toetsen dit door te doen wat werkt bij hun meest waarschijnlijke hypothese, om daarna de volgende hypothese er bij te pakken als de eerste niet heeft gewerkt.
Puzzelen
Het hanteren van zo’n diagnostisch model vraagt wel om discipline en oefening, waarschuwt Marilene. “Maar de inzet om je dit eigen te maken, betaalt zich uit. Je kunt steeds beter uitzoomen en inzoomen en weer terug.” Zij verzorgt hierover een presentatie tijdens het Online Congres Vroegsignalering bij baby’s. Dit gaat 18 november van start. “In m’n verhaal zal ik de meest voorkomende hypothesen bij regulatieproblemen presenteren aan de hand van een kort én een wat uitgebreider model. Het overzicht helpt mensen al om breed te denken en te blijven kijken. Ik vind dat je het aan de ouders en jonge kinderen en je professie verplicht bent om je intuïtie goed te combineren met het gestructureerd toetsen van hypothesen. Het hangt af van je plek in de keten of je snelle inschattingen moet maken of dat je meer rust en ruimte hebt om met ouders dit puzzelwerk te verrichten. In beide gevallen is het goed om te weten wat je ketenpartner wél en niet kan in zijn setting.”
Aandacht krijgt ook het feit dat complexiteit in haar ogen leuk is en dat het loont om met ouders te puzzelen op alle domeinen rond het kind: ouders, bredere netwerk, de wijk, de hulpverlening tot nu toe, familie, de geschiedenis van ouders én van kinderen. “Durf nieuwsgierig te zijn, heb een open houding en wees bescheiden. Mensen vertellen je doorgaans wel waar hun vraagstukken zelf al zitten.”
Programma online congres ‘Vroegsignalering bij baby’s >>
Drs. Marilene de Zeeuw is klinisch psycholoog Kinderen en Jeugd, psychotherapeut, supervisor gedragstherapeut VGCt en IMH-specialist. Zij is werkzaam bij Dimence.
