Recensie ‘Broertje dood ’ door Bob de Raadt
‘Broertje dood’ is een prachtig, ontroerend en meeslepend boek. Het roept associaties op, met een soort plaatsvervangende schaamte over hoe ‘men’ vroeger met doodgeboren kindjes omging: geen naam, geen inschrijving in een geboorteregister, geen begrafenis of rouwplechtigheid. Jelte Krijnsen geeft met dit boek een emotionele herinnering een waardige gedenkplek.
Hij beschrijft de schokkende ontdekking, niet bedoeld, als hij 8 jaar is, van een enveloppe met een brief en een foto. Een onbespreekbare vondst. Weggestopt en toch aanwezig. Het is het begin van een zoektocht. De schrijver neemt je mee op zijn ontdekkingstocht: als hij in Griekenland is en van de Griekse rouwperiode en -rituelen hoort, een gesprek met zijn moeder, stilstaan op een begraafplaats van gevallen soldaten in de Tweede Wereldoorlog, een speurtocht langs verschillende instanties, de petitie om doodgeboren kinderen te kunnen registreren. Indringend beschreven en ook wel spannend. Wat komt hij te weten en is dat genoeg?
Rauwe rouw
Het is ook een verhaal van een familiegeschiedenis. Een ingrijpende gebeurtenis, een voldragen zwangerschap en een dramatische bevalling. Een rouwperiode begint. Peter is op 15 januari 1979 geboren en gestorven. Rauwe rouw, omdat er geen echt afscheid is. Rauw, omdat die storm nooit tot luwen komt. Emoties worden stilgezwegen. Ze kunnen geen kant op,; brullen zonder geluid. Zijn moeder heeft een enkele vertrouwenspersoon en is ook op onderzoek uit geweest. De zoektocht van zijn moeder helpt haar zoon om verder te zoeken.
Bijzondere rouwceremonie
Het boek heeft een ontroerend slot: de inschrijving in het persoonsregister: genoegdoening, naamgeving, eerherstel, een inhaalceremonie, onderlinge toenadering en versterking van de bloedband als gezin. De onbespreekbaarheid van Peters geboorte wordt het vieren van een bijzondere rouwceremonie, inclusief het plaatsen van een naamplaatje van Peter op het hek van de verstrooiplek van zijn as.
Herkenbaar en genezend
Broertje dood is een waardig, respectvol en liefdevol verhaal. Bijzonder oprecht en invoelend geschreven. Een verhaal van betekenisgeving aan een overleden kind en van herstel van familierelaties. Herkenbaar en genezend. Het is een monument van Peter. Een troostvol verhaal en tevens een eerbetoon aan alle (te vroeg) gestorven kinderen.
Bob de Raadt is freelance contextueel maatschappelijk werker, assistent onderzoek Erasmus MC, gastdocent Erasmus MC Academie, schrijver, vader & vadercoach, pastorale counseling, lid Connect2Grow/Connect2Fathers, blogger bij vakbond CGMV.
