Nu universele maat voor meten ontwikkeling van kinderen

De Development Score (D-score), door TNO ontwikkeld, vangt de sociale, cognitieve en motorische ontwikkeling van jonge kinderen in één getal. De nieuwe score zorgt ervoor dat metingen te vergelijken zijn. Anders dan het ‘Van Wiechenschema’ legt de D-score de ontwikkeling van een kind over alle leeftijden in één getal vast. De score wordt gefaseerd uitgerold binnen de JGZ. Op dinsdagmiddag 21 november wordt een en ander in een webinar door TNO toegelicht.

Al decennia meten Nederlandse consultatiebureaus de ontwikkeling van jonge kinderen met behulp van 75 kenmerken, het ‘Van Wiechenschema’. De kenmerken zijn mijlpalen zoals ‘Kan het kind twee blokken stapelen?’, ‘Kan het kind lopen?’ en ‘Zegt het kind ‘zinnen’ van twee woorden?’. Bij elke leeftijd meet het consultatiebureau een handvol kenmerken, in moeilijkheid afgestemd op de leeftijd van het kind. Zou het niet handig en waardevol zijn om een maat te ontwikkelen die de ontwikkeling van een kind in één getal vastlegt? TNO ontwikkelde daarom een meetschaal, de D-score, die aangeeft hoe ver de ontwikkeling van een kind gevorderd is.

De D-score vertaalt de resultaten op verschillende kenmerken van de ontwikkeling van kinderen van 0 tot 4 jaar in één getal. Het is een slimme somscore die rekening houdt met het feit dat niet alle kenmerken op alle leeftijden worden verzameld. De D-score is een maatstaf voor de globale ontwikkeling van het kind en combineert fysieke, emotionele en communicatieve indicatoren. Net als lengte en gewicht neemt de D-score toe met de leeftijd. Hierdoor is de ontwikkeling van kinderen in de loop van de tijd te volgen met behulp van groeidiagrammen.

Hoe werkt de D-score?

De D-score is in Nederland een aanvulling op de traditionele praktijk waar de verschillende ontwikkelingsmijlpalen afzonderlijk worden geëvalueerd of met domein specifieke scores wordt gewerkt.

De D-score kan gebruikt worden om te laten zien welke kinderen hun potentieel realiseren. Ontwikkelt een kind zich binnen de grenzen en gaat het vooruit gedurende de tijd? Je kunt een kind dus volgen in de tijd, maar ook kinderen onderling vergelijken en zien hoe een kind zich ontwikkelt ten opzichte van een referentiegroep. En daarmee een ontwikkelingsachterstand opsporen.

Online sessie ‘Meet the expert
Hoe meet je de ontwikkeling van kinderen op een uniforme manier? Met de D-score is het mogelijk in één getal de ontwikkeling van kinderen te meten. Deze vragen komen op dinsdagmiddag 21 november aan bod tijdens een webinar van TNO, lees meer.

Implementatie in de praktijk

In samenwerking met het UMCG, Allegro Sultum en JGZ Kennemerland kijkt TNO hoe de D-score kan bijdragen aan de zorg die de JGZ levert. In een pilot onderzocht TNO op een aantal locaties de implementatie van de D-score in de praktijk. Hieruit bleek dat deze score JGZ-zorgverleners kan helpen in het gesprek met ouders. Bovendien biedt de D-score meer flexibiliteit in de contactmomenten.

Op dit moment moet de lijst met vragen en mijlpalen van het consultatiebureau binnen een beperkt leeftijdsinterval worden afgenomen. Met de D-score is dat niet meer nodig omdat de D-score rekening houdt met de moeilijkheidsgraad van ieder kenmerk. Als gevolg hiervan kunnen JGZ-zorgverleners bezoeken flexibeler inplannen. Inmiddels zijn er digitale applicaties ontwikkeld die geïmplementeerd kunnen worden in de verschillende digitale dossiersystemen bij JGZ-organisaties en die onderzoekers kunnen gebruiken.

Eén van die digitale applicaties is de ‘dcalculator’ voor onderzoekers. Daarmee kun je als onderzoeker heel makkelijk de D-score berekenen voor eigen data op basis van scores op ontwikkelkenmerken. Denk aan data van de Bayleys, ASQ, GSED of het van Wiechen. Daarnaast heeft TNO ook software ontwikkeld om de D-score te berekenen.

Doorontwikkelen en uitbreiden

Naast het gefaseerd uitrollen van de D-score binnen de JGZ, zet TNO zich in om de D-score uit te breiden naar oudere kinderen. De D-score meet nu de ontwikkeling van kinderen tussen 0 en 4 jaar. Momenteel wordt gewerkt aan uitbreidingen van de D-score naar oudere kinderen. Daarnaast wordt ook gekeken naar een D-score voor te vroeg geboren kinderen. Vroeggeboorte heeft immers een belangrijke invloed op de latere ontwikkeling.