Een computerprogramma helpt verloskundigen ernstige complicaties rondom de geboorte te voorkomen. Het systeem, ontwikkeld en getest door Maastrichtse onderzoekers, heeft in Limburg het risico op ernstige complicaties bij de eerstgeboren baby met 45% verminderd. Bij landelijke toepassing kan jaarlijks bij bijna 2.000 baby’s veel leed worden voorkomen. Het model beperkt tevens het risico op zwangerschapsvergiftiging- of diabetes bij de moeder.
Een daling van het aantal kinderen dat wordt geboren met een ernstige complicatie en een jaarlijkse besparing van 22 miljoen euro aan zorgkosten. Dát is de winst van de Limburgse netwerkaanpak en een voorspellend computermodel om zwangerschapscomplicaties te voorkomen. Door individuele zwangerschapsrisico’s beter in kaart te brengen, kunnen bij pasgeborenen en aanstaande moeders in heel Nederland de kans verlagen op zwangerschapsdiabetes- en vergiftiging, zuurstoftekort bij de baby en sterfte. Een en ander blijkt uit promotieonderzoek van Pim van Montfort aan het Maastricht UMC+.
Risicobeperking
In Nederland gaat men er bij een eerste zwangerschap vanuit dat alles wel goed zal gaan, terwijl dit niet voor iedereen geldt. Met zorg op maat en preventieve maatregelen kunnen de risico’s worden beperkt. In het Maastricht UMC+ is daarom een voorspellend computermodel ontwikkeld om een gedegen risico-inschatting te maken bij wie extra advies of behandeling nodig is. Met succesvolle resultaten zoals nu blijkt.
In de gehele provincie Limburg wordt het computermodel inmiddels in de praktijk toegepast. Voor de Maastrichtse onderzoekers waren er dan ook voldoende data (van ongeveer 800 zwangeren) voor handen om gegronde conclusies te kunnen trekken over de effectiviteit ervan. Het belangrijkste: een daling van bijna 45 procent van het risico op ernstige complicaties bij de eerstgeboren baby. Onder ernstige complicaties wordt onder meer zuurstoftekort of een opname op de neonatale intensive care unit verstaan, maar ook overlijden binnen zeven dagen wordt hierbij meegenomen. In absolute aantallen gaat het om 88 baby’s die dergelijk leed (en de gevolgen op lange termijn) ieder jaar in Limburg wordt bespaard (op in totaal ongeveer 8.000 jaarlijkse geboortes). In heel Nederland zou dat in potentie gaan om bijna 2.000 baby’s (op ongeveer 170.000 jaarlijkse geboortes).
Gedetailleerd risicoprofiel
Hoewel verloskundigen en gynaecologen sowieso bij elke zwangerschap het risico op geboortecomplicaties proberen in te schatten, gebeurt dat nu nog ‘relatief blind’, zegt gynaecoloog-perinatoloog Liesbeth Scheepers, één van de onderzoekers van het Maastricht UMC+. “Ze moeten het eigenlijk doen met een afvinklijst”, zegt ze. In Limburg voert de verloskundige nu gegevens in over de zwangere, waarna de computer een gedetailleerd risicoprofiel uitrekent en advies geeft. Ziet het algoritme bijvoorbeeld een risico op zwangerschapsvergiftiging, dan raadt het aspirine aan en deelt het gelijk een passende informatiefolder uit die de verloskundige kan meegeven en bespreken. Scheepers: “Niets móét. De verloskundige krijgt samen met de zwangere juist méér zeggenschap over wat ze kunnen doen.”
Gezonde zwangerschap
Ook het risico op bijvoorbeeld zwangerschapsvergiftiging- of diabetes bij de moeder kan worden beperkt. Er wordt in het model vooral rekening gehouden met leefstijlaspecten als BMI, bloeddruk, roken etc. Het model geeft vervolgens een advies om zorg op maat te kunnen leveren. Los van adviezen om gezonder gedrag te stimuleren, kunnen ook gericht andere adviezen worden gegeven. “Zo kunnen bij verhoogd risico op zwangerschapsvergiftiging aspirine of calciumsupplementen worden voorgeschreven”, zegt gynaecoloog dr. Liesbeth Scheepers. Het gaat er om dat we samen met de zwangere kijken naar een manier om een zo gezond mogelijke zwangerschap te doorlopen.”
Zorgkostenbesparing
Naast de gezondheidswinst levert de inzet van het computermodel ook een zorgkostenbesparing op. De onderzoekers becijferen dat het gaat om gemiddeld 2.766 euro per geboorte. Omgerekend voor Limburg is dat ruim 22 miljoen euro per jaar. Zou iedere verloskundige en gynaecoloog in Nederland het model gebruiken, zou het in potentie dus gaan om aanzienlijke kostenbesparingen.
“Voor een succesvolle implementatie in andere regio’s is, net als in Limburg, een goede samenwerking tussen beroepsgroepen randvoorwaardelijk”, zegt epidemioloog prof. dr. Luc Smits. “Daarnaast dient ook rekening te worden gehouden met regionale verschillen in bijvoorbeeld zorgaanbod en populatie. De resultaten in Limburg geven aan hoe waardevol samenwerking en preventie kunnen zijn.”
Enthousiast
De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) laat in een reactie weten enthousiast te zijn over het Limburgse systeem. Preventie vond de NVOG al belangrijk, maar dit voegt volgens de woordvoerder iets toe: met een ‘betere risicoselectie en goede samenwerking in de regio’ zijn er ‘betere zwangerschapsuitkomsten’ mogelijk. Ook andere regio’s willen het algoritme testen, maar de financiering ontbreekt helaas nog, aldus het NVOG.
Bronnen: mumc.nl / volkskrant.nl
