“Er is veel te weinig aandacht voor het preventief bijsturen van ongewenst gedrag op jonge leeftijd”, benadrukt prof. dr. Bram Orobio de Castro in een interview in Vakblad Vroeg nr. 2-2018. 

Er is alertheid geboden om in de vroege ontwikkeling gedrag bij te sturen als het de verkeerde kant op dreigt te gaan, vindt Bram Orobio de Castro, hoogleraar ontwikkelingspsychologie Universiteit Utrecht. “Kinderen die snel driftig worden begrijpen bijvoorbeeld vaak niet goed wat er binnen hun omgeving gebeurt. Als zij dit gedrag vertonen bij het verliezen van spelletjes, gaan andere kinderen dit niet alleen vervelend vinden, maar zich ook daarnaar gedragen. Dit soort vroege trajecten kunnen enorm uit de hand lopen, zeker als ouders het gedrag van hun kind proberen te dimmen. Dat werkt namelijk averechts. Zij moeten juist met zo’n kind gaan oefenen met spelletjes verliezen en op de beurt wachten. Kinderen die dat niet mee krijgen, missen een soort sociale bagage en krijgen daardoor later vaak gedoe.”

Verkeerde insteek
In een uitgebreid interview in de zomereditie van Vakblad Vroeg benadrukt Orobio de Castro  dat tijdig bijsturen heel effectief kan zijn, ook zonder zware trajecten in te zetten. “Jonge kinderen zijn immers bijzonder gevoelig voor hoe ze de wereld om zich heen moeten begrijpen. Als leerkracht, professional of ouder kun je hen de taal meegeven om hen daarin op weg te helpen.”

Het met relatief eenvoudige middelen bijsturen van gedrag is het effectiefst op jonge leeftijd, zo tussen de vijf en de tien jaar. Beleidsmatig gaat de aandacht echter voornamelijk uit naar het corrigeren van gedrag op puberleeftijd of nog ouder. Een totaal verkeerde insteek, vindt Orobio de Castro . Als het dan mis gaat, pompen we ontzettend veel geld in instellingen voor jeugdzorg. Die moeten er natuurlijk ook zijn, maar eigenlijk komt die hulp tien tot vijftien jaar te laat. Te meer daar als het eenmaal mis is gegaan – de school is mislukt, de band met de ouders is helemaal beschadigd of de kinderen zijn naast agressief ook hartstikke depressief of verslaafd – het zo ontzettend moeilijk is om daar nog iets aan te doen. Ze hebben dan bovendien al zoveel leed geleden, dat het ook daarom echt zonde is dat de preventieve kant op jonge leeftijd niet veel serieuzer is opgepakt.”

Dilemma
Tegelijkertijd is het volgens de hoogleraar begrijpelijk dat preventie niet de aandacht krijgt die het verdient. “De besparingen zie je pas terug in minder uitkeringen, minder criminaliteit en minder geestelijke gezondheidszorg. De winst voor de samenleving van vroeg ingrijpen ligt dus vooral op lange termijn. Dit betekent dat tegen de tijd dat investeringen in jonge kinderen zich terugbetalen, de verantwoordelijke bestuurders meestal al lang van het politieke toneel zijn verdwenen. Dat is een geweldig dilemma.”

Zomereditie Vakblad Vroeg
In de zomereditie van kwartaalmagazine Vakblad Vroeg komt hoogleraar Bram Orobio de Castro uitgebreider aan het woord. Ook bevat dit nummer artikelen over het voorkomen van stress tijdens de zwangerschap, het belang van hulp aan moeders met autisme, de introductie van leren van een baby in de klas in ons land en de manier waarop de kinderopvang in Nijmegen zorgprofessionals direct en preventief weet in te zetten. Thema is dit keer ‘Vaders’ en een handvol artikelen belicht de diverse aspecten van het vaderschap in relatie tot de ontwikkeling van kinderen. In de rubriek  ‘Ouders aan het woord’ een interview met de moeder van de vrijwel blinde Mees. “Zijn beperking zien wij als verrijking”, laat zij weten.

Inhoud
Klik hier voor een overzicht van de inhoud van Vakblad Vroeg nr. 2-1018.