In een uitzending van Nieuwsuur worden ouders onlangs gewaarschuwd om niet samen te slapen met hun baby in een bed. Compleet afraden van samen slapen kan tot gevaarlijke situaties leiden. Ouders zouden niet alleen informatie moeten krijgen over risico’s van samen slapen, maar ook informatie over veilig samen slapen. Dr. Roseriet Beijers, Dr. Lenny van Rosmalen en Dr. Maartje Luijk reageren.
In veel niet-Westerse landen is het normaal dat ouders samen met de baby slapen. In Nederland en Amerika is het advies om baby’s in een eigen bed te laten slapen bij de ouders op de kamer en niet bij de ouders in bed. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat baby’s die met hun ouders in een bed slapen een verhoogde kans hebben op verstikking en wiegendood. Wanneer baby’s overlijden bij het samen slapen, is dat vaak in combinatie met risicofactoren, zoals roken, alcoholgebruik, drugsgebruik, extreme vermoeidheid, kunstvoeding, prematuriteit en laag geboortegewicht. Ook een onveilige slaapomgeving, zoals slapen op een waterbed of onder een dekbed, vergroot de kans op overlijden. Het is vooralsnog onduidelijk of het samen slapen met de ouders in bed, in afwezigheid van deze risicofactoren, ook het risico op wiegendood vergroot. In Japan, waar samen slapen de norm is, komt wiegendood bijvoorbeeld relatief weinig voor.
Uitzending Nieuwsuur
In de betreffende uitzending van Nieuwsuur op 30 januari jongstleden werd een Brits nieuwsbericht overgenomen. Het ging hier om informatie die was opgevraagd over overleden kinderen van 0-18 jaar, waarbij samen slapen in het overlijdensrapport werd genoemd. Er was hierbij dus geen sprake van een wetenschappelijke studie. Hierin werd niet specifiek gekeken naar jonge baby’s of rekening gehouden met risicofactoren.
Nederlandse realiteit
De realiteit is, ook in Nederland, dat veel ouders wél met hun baby in een bed slapen. Dit doen ze uit overtuiging, om borstvoeding te vergemakkelijken of door slaaptekort. Moeders die borstvoeden in bed proberen te vermijden, stoppen vaak eerder met borstvoeding. Daarnaast kan het afraden van samen slapen met de baby leiden tot gevaarlijke situaties. Zo gaf 55 procent van bijna 5000 ondervraagde Amerikaanse moeders aan dat ze hun baby ’s nachts voeden op een (lig)stoel of bank. Reden: ze deden in verwoede poging om het bed te vermijden. Vervolgens gaf 44 procent aan dat ze hierbij ook in slaap vallen. Wetenschappers zijn het eens dat een (lig)stoel of bank een tot wel 50 keer groter risico vormt dan het bed van de ouders. In de stoel of de bank kan de baby klem raken, wegglijden of vallen. Het alleen benadrukken van risico’s van samen slapen helpt ouders niet om veilige keuzes te maken. Het kan juist tot meer gevaarlijke situaties leiden.
Handleiding
Wat helpt wel? De Britse Unicef heeft een handleiding opgesteld om ouders te informeren over veilig samen slapen. Het advies luidt nog steeds om de baby op de kamer van de ouders te laten slapen, in een eigen bed. Ouders die kiezen voor samen slapen met hun baby krijgen tips om dat op een veilige manier te doen. Een andere optie is om de baby in een aanschuifbedje te laten slapen. Op deze manier is de baby dichtbij, maar slapen ouder en kind niet op hetzelfde oppervlak. Als het aanschuifbedje stevig aan het ouderlijk bed is bevestigd en de instructies worden gevolgd, is dit even veilig als een eigen ledikant.
Kortom, ouders zouden niet alleen informatie moeten krijgen over de risico’s van samen slapen met de baby in hun bed, maar ook informatie over veilig samen slapen. Deze informatie is van levensbelang.
- Dr. Roseriet Beijers, ontwikkelingpsycholoog aan de Radboud Universiteit (r.beijers@psych.ru.nl)
- Dr. Lenny van Rosmalen, historisch pedagoog aan de Universiteit Leiden (lrosmalen@fsw.leidenuniv.nl)
- Dr. Maartje Luijk, gezinspedagoog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (luijk@essb.eur.nl)
