Minstens de helft van de te vroeg geboren kinderen ervaart op enig moment in hun leven problemen. “Dat kan variëren van achterblijvende groei tot een ontwikkelingsstoornis ”, geeft Monique Flierman aan. Deze afwijkende ontwikkeling wordt vaak pas later zichtbaar. “Daarom is het van belang  om de ontwikkeling binnen het gezin te blijven volgen.

“Vroeggeboorte heeft vrijwel altijd impact op een kind en zeker ook op de ouders”, vertelt Monique Flierman. Belangrijke oorzaak is dat de laatste twee, drie maanden van de zwangerschap voortijdig eindigt. “In plaats van zich in de baarmoeder te ontwikkelen met goed afgestemde input, gebeurt dit op de intensive care of high care. Dit heeft veel invloed op de hersenontwikkeling en daarmee op het toekomstig functioneren van het kind. Gelukkig is dit niet bij alle kinderen het geval, een groot percentage bereikt zonder problemen de volwassenheid. Maar 50-60% van de premature kinderen krijgt op een moment in hun leven problemen.”

Veel te winnen

Flierman vindt het jammer dat gezinnen met een te vroeg geboren kind niet nadrukkelijker gevolgd worden. “Juist hier is met preventieve zorg veel te winnen.” Zij wijst er in dit verband op dat vooraf niet altijd vast is te stellen welk kind wel en niet tegen een groei- of ontwikkelingsprobleem zal aanlopen. “Als er geen grote schade is vastgesteld of ernstige medische complicaties zijn geweest, is in de eerste twee, drie jaar veelal niet zichtbaar of er wat loos is. De problemen verschijnen namelijk vaak pas op schoolleeftijd of nog later in de adolescentiefase. Op het moment dat de executieve functies een grote rol gaan spelen.  Maar inmiddels is wel bewezen dat je juist in de eerste 2 levensjaren het verschil kunt maken. Dit betekent onder meer dat het ondersteunen van de responsieve relatie tussen ouder en kind meerwaarde biedt.”

Eerder en beter

Naast preventieve interventie is vindt Flierman goede monitoring van deze kinderen van groot belang. “Nu laten we het merendeel van deze kinderen al vrij snel los, ook omdat het in het begin goed lijkt te gaan.” Op het moment dat problemen zich manifesteren, hebben de ouders veelal geen directe relatie meer met het zorgveld. Daardoor wacht men vaak nodeloos lang met het inschakelen van hulp. “Ouders van een prematuur kind dienen we eerder en beter te helpen”, vindt Flierman. “Bij een vermoeden van een probleem zouden zij moeten kunnen aankloppen bij een gespecialiseerd centrum. Daarnaast is het van belang dat de verschillende disciplines weten wat zij kunnen doen.”

AdvertentieAbonneren op lentenummer

‘Een te vroeg geboren baby heeft in het eerste levensjaar veel kansen en mogelijkheden om te herstellen van de vroege geboorte’ 

Eerste signalen

Overigens kan een te vroeg geboren baby ook in het eerste levensjaar al signalen afgeven die kunnen wijzen op een afwijkende ontwikkeling. “In de beginperiode hebben zij thuis vaak minder goede controle over hun motoriek, waardoorde dagelijkse verzorgende handelingen met veel onrust en huilen verlopen. Het zelf in slaap vallen en goed diep slapen kost moeite. En het contact maken en ontspannen sociale interactie of spelen lukt niet zo goed.  Hierdoor hebben ze meer hulp en ondersteuning nodig van hun  ouders .”

ToP-programma

Het goede nieuws is dat voor de zeer prematuur geboren kinderen sinds enige tijd het ToP-programma beschikbaar is (ToP: Transmurale Ontwikkelingsondersteuning Prematuren). “Het betreft een preventief programma voor het eerste levensjaar van kinderen die geboren worden na een zwangerschapsduur van minder dan 32 weken of die lichter zijn dan 1500 gram.” Het programma is inmiddels in het hele land bekend. Flierman schat in dat van de 2000 tot 2300 jaarlijks te vroeg geborenen kinderen die jaarlijks veel te vroeg geboren worden dit jaar (2017 – red) ongeveer de helft deelneemt aan het ToP-programma. “Indien ouders hier gebruik van maken, hoeven ze niet te betalen. Het zou goed zijn indien de zorgverzekeraar ook de matig prematuur geborenen opneemt in de basisverzekering.” (Iets wat anno 2023 inderdaad zo is.)

Monique Flierman is hoofd ToP-opleiding, wetenschappelijk docent en praktijkeigenaar Kinderfysiotherapie Flierman

Zie ook:

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan