Blootstelling aan oxidatieve stress tijdens de zwangerschap is misschien niet zo slecht voor nakomelingen als lang werd gedacht. Het kan er juist voor zorgen dat (mannelijke) nakomelingen later beter kunnen omgaan met de nadelige effecten van een westers dieet. Dat oppert Lidiya Dimova op basis van haar onderzoek naar ‘metabolic memories’, de relatie tussen de vroege leefomgeving en gezondheid op latere leeftijd.
Hoe een organisme zich ontwikkelt, hangt af van genetische factoren en omgevingsfactoren. In de eerste perioden van het leven leren organismen zich aan te passen aan hun omgeving en voeding. Ze doen dat door aanpassingen op het niveau van moleculen en cellen. Deze aanpassingen in de eerste perioden van het leven kunnen actief blijven tot op volwassen leeftijd, een proces dat wetenschappers ‘metabolisch programmeren’ noemen. Dimova wilde beter begrijpen welke factoren en mechanismen dat proces stimuleren. Zij concentreerde zich daarbij vooral op de rol van ‘foetale oxidatieve stress’ en cholesterol in de eerste perioden van het leven aan de ene kant en gevoeligheid voor cardiometabole aandoeningen (hart- en vaatziekten, zwaarlijvigheid) op volwassen leeftijd aan de andere kant.
De promovenda ontdekte dat mannelijke nakomelingen van muizen die een dieet hebben gehad van veel verzadigd vet, te veel suiker en dierlijke eiwitten, en te weinig vezels (een ‘westers’ dieet) zelf magerder blijven, en een hogere glucosetolerantie hebben en een efficiëntere cholesterolklaring uit de bloedsomloop. Dit geldt niet voor vrouwtjes die als foetus zijn blootgesteld aan oxidatieve stress. De resultaten komen overeen met een theorie die al eerder geformuleerd was over hoe mitochondrieën (de zuurstoffabriekjes in onze cellen) zich onder druk kunnen aanpassen. Het onderzoek laat opnieuw zien hoe belangrijk metabolische programmering is voor de gezondheid op langere termijn.
Oxidatieve stress is een stofwisselingstoestand, waarbij meer dan een normale fysiologische hoeveelheid reactieve zuurstofverbindingen (ROS – reactive oxygen species) in de cel gevormd wordt of aanwezig is. Deze reactieve zuurstofverbindingen ontstaan tijdens de verschillende stappen in de stofwisseling van de mitochondriale elektronentransportketen en cytochroom P50 oxidasen. Het gaat hierbij om het superoxide-anionenradicaal O2−, waterstofperoxide (H2O2) en het hydroxylradicaal OH.[1] De reactieve zuurstofverbindingen beschadigen alle delen van de cel, inclusief proteïnen, lipiden en DNA. Oxidatieve stress kan onder andere ontstaan door roken, medicijngebruik, overmatig alcoholgebruik, te lange blootstelling aan de zon, intensief sporten, obesitas, hypoglykemie en, zoals aangeduid in een recente studie, depressie.
Bron: Wikepedia
