Slechthorendheid tijdens kindertijd kan leiden tot fouten tijdens het spreken op volwassen leeftijd. Weliswaar hebben zij de regels van de grammatica onder de knie, maar kunnen deze door de tijdsdruk tijdens het spreken minder goed toepassen. Mogelijk kan gerichte logopedische behandeling van slechthorende kinderen leiden tot het maken van minder taalfouten op volwassen leeftijd.
Dat blijkt uit promotieonderzoek van klinisch linguïst Elke Huysmans aan de VU naar de gevolgen van aangeboren gehoorverlies op de taalvaardigheid van volwassenen waarover zorgportaal.nl bericht. Huysmans: “Een kind dat slechthorend geboren wordt, hoort gesproken taal minder goed dan een kind met een goed gehoor. De gevolgen daarvan blijken ook op volwassen leeftijd nog merkbaar: volwassenen die geboren werden met gehoorverlies maken meer grammaticale fouten tijdens het spreken dan volwassenen die hun taal leerden met een goed gehoor.” Bij het schrijven maken slechthorenden echter niet meer fouten dan goedhorenden.
Veel voorkomende fouten
Huysmans vroeg zowel goed- als slechthorende deelnemers om hun favoriete sport uit te leggen. Deze uitleg werd opgenomen en vervolgens geanalyseerd. De fouten die slechthorende volwassenen maken, zijn specifiek en hebben te maken met hoe duidelijk spraakklanken hoorbaar zijn. Ze vergissen zich bijvoorbeeld in het gebruik van bepaalde lidwoorden of laten het lidwoord in zijn geheel weg. Daarnaast maken ze fouten bij het vervoegen van werkwoorden (‘jij fiets’ i.p.v. ‘jij fietst’) en hebben ze moeite met het juiste gebruik van het bijwoord ‘er’ (‘ik moet even over denken’ i.p.v. ‘ik moet er even over denken’).
Geen verschil bij schrijven
Bij het schrijven van een tekst is er geen verschil in het aantal fouten tussen slechthorende volwassenen en volwassenen met een goed gehoor. Hieruit concludeert Huysmans dat slechthorende volwassenen de regels van de grammatica wel hebben geleerd, maar dat ze deze door de tijdsdruk tijdens het spreken minder goed toepassen. “De kennis van de regels lijkt bij slechthorende volwassenen dus minder goed verankerd dan bij goedhorenden”, aldus Huysmans.
Aangepaste behandeling
Jaarlijks worden in Nederland ongeveer 170 kinderen geboren met een gehoorverlies dat hun gesproken taalontwikkeling beïnvloedt. Het is belangrijk dat zij in het dagelijks leven goed kunnen communiceren, zowel in gesproken als geschreven taal. De resultaten van Huysmans’ onderzoek zijn door het Audiologisch Centrum van VUmc gebruikt om de zorg voor jonge slechthorende kinderen te verbeteren. Uit vervolgonderzoek moet blijken of gerichte logopedische behandeling van slechthorende kinderen daadwerkelijk leidt tot het maken van minder taalfouten op volwassen leeftijd.
