Gericht kijken naar componenten en mechanismen achter de kernsymptomen van een autisme spectrum stoornis (ASS) biedt meerwaarde voor de behandeling. Om dezelfde reden is het aan te bevelen de ontwikkeling vanaf de vroege levensfase te volgen.

Dat blijkt uit promotie-onderzoek van Janne Visser (kinder- en jeugdpsychiater bij Karakter) waarover DAIMH.nl bericht. De studies in dit proefschrift – Autism Spectrum Disorders in Early Childhood. Presentation, risk factors and trajectories – zijn gebaseerd op gegevens over kernsymptomen, cognitieve en gedragsmatige kenmerken en pre- en perinatale risicofactoren bij kinderen in de leeftijd van 1 tot 7 jaar.

Grote uitdaging

Ongeveer 8 à 15% van de kinderen onder de 6 heeft een stoornis of een ernstig probleem, maar slechts een fractie daarvan komt in zorg, relatief veel minder dan oudere leeftijdsgroepen met dergelijke problemen of stoornissen. Kennelijk worden de problemen niet goed genoeg gezien. Meer inzicht in de psychopathologie is dan van belang om hen eerder en beter te helpen. De sterke heterogeniteit van ASS in termen van presentatie, beloop en (genetische) etiologie is in dit licht een grote uitdaging voor clinici en onderzoekers, zeker ook gezien de overlap met andere neurobiologische ontwikkelingsstoornissen.

Met de focus op de vroege ontwikkeling beoogt dit proefschrift het volgende te verduidelijken:
1) in hoeverre deze stoornissen onderscheiden kunnen worden van andere ontwikkelingsstoornissen, in het bijzonder ADHD;
2) of binnen ASS-subtypes differentiatie mogelijk is.

Bevindingen

Eerder onderzoek toont aan dat ASS en ADHD meer overlap vertonen op het niveau van de symptomen en trekken – in het bijzonder aandachtsproblemen – dan op het niveau van onderliggende cognitieve, regulerende en motivatieprocessen. De nieuwe resultaten laten zien dat gedurende de vroege ontwikkeling, ASS gedifferentieerd kunnen worden van de normale ontwikkeling en van andere groepen stoornissen door zowel een meer uitgesproken tekort aan competenties als het relatief ontbreken van disruptieve gedragsproblemen. Roken van de moeder tijdens de zwangerschap lijkt een belangrijker risicofactor te zijn bij de milde dan bij de ernstige vormen van ASS, hetgeen etiologische verschillen suggereert.

AdvertentieAbonneren op lentenummer

Subtypes

Op basis van het vroege trajecten van autisme symptomen kan ASS kan gedifferentieerd worden in verschillende klinisch betekenisvolle subtypes. De subtypes verschillen ook in beloop van taal, non-verbaal IQ en ADHD gerelateerde trekken. Hoewel de meerderheid van de kinderen een stabiel beloop lieten zien, was er bij ruim een vijfde van kinderen met matig tot ernstige autisme symptomen sprake van een aanzienlijke verbetering tussen het 2e en 7e jaar.

De resultaten laten zien dat men tot een betere differentiatie van ASS kan komen door de focus te verbreden naar trans-diagnostische kenmerken, door naar componenten en mechanismen te kijken achter de kernsymptomen en door de ontwikkeling vanaf vroege levensfasen te volgen.

Drie pijlers

Op basis van haar onderzoek, waarbij 200 kinderen zijn betrokken, noemt Visser drie pijlers die belangrijk zijn bij beoordelen van psychopathologie op jonge leeftijd:

  1. Kennis over de normale vroege competenties van kinderen en het eventueel falen daarvan;
  2. De enorme variatie over de tijd, en diversiteit in uitingsvorm en bijkomende verschijnselen van psychiatrische stoornissen tussen kinderen;
  3. De context, denk bijvoorbeeld aan (psychosociale of medische) stressoren en gezinsfactoren die zowel het actuele beeld en het beloop mede bepalen.

Aanbevelingen

Vissers belangrijkste aanbevelingen voor huisartsen, consultatiebureaus en jeugdartsen:
– Vráág, vraag door en vraag herhaaldelijk. Eenmaal screenen is nooit helemaal betrouwbaar.
– Observeer zelf en gebruik instrumenten.
– Verbreed je focus: problemen EN (ontbreken van) competenties, niet alleen sociaal-communicatief, maar ook op emotioneel en gedragsmatig gebied.
– Werk multidisciplinair en werk samen en slecht de schotten zodat ieders expertise ten volle benut kan worden.

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan