Rust, reinheid en regelmaat is niet alleen maar een cliché uit de jaren ’50. Het gezinsritme blijkt namelijk effect te hebben op het slaapgedrag van kinderen. Jonge kinderen in gezinnen met weinig routines spelen relatief veel slaapproblemen. Opvallend is dat dit doorwerkt tot de vroege pubertijd.
Dat blijkt uit onderzoek in het kader van Generation R onder 1.500 Rotterdamse kinderen. “Wat wij zien in dit onderzoek is dat een goede nachtrust met meer samenhangt dan op tijd naar bed gaan. Het ritme van de hele dag heeft invloed op hoe je ’s nachts slaapt.” De resultaten zijn gepubliceerd gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Journal of Child Psychology and Psychiatry (JCPP).
Onze grootouders wisten al dat kinderen baat hebben bij rust, reinheid en regelmaat. “Maar dat was tot nu toe nog niet wetenschappelijk onderzocht”, vertelt slaaponderzoekster Elize Koopman-Verhoeff van het Erasmus MC. Het nieuwe onderzoek toont aan dat jonge kinderen uit gezinnen met weinig routines meer last van slaapproblemen hebben dan kinderen die wel op gezette tijden eten en slapen. “Bovendien vallen deze kinderen op elfjarige leeftijd later in slaap en slapen zij korter. Je moet dan denken aan gemiddeld een half uur korter slapen per nacht. Wij kunnen uit onze studie nu niet concluderen wat daar de gevolgen van zijn. Maar uit andere studies weten we dat te weinig slaap kan leiden tot minder aandacht en een gebrek aan concentratie.”
Speciale bewegingshorloges
Het onderzoek is uniek. Toen de kinderen elf jaar waren hielden zij zelf negen dagen een slaapdagboek bij en kregen zij in die week ook een speciaal horloge om. Dat horloge meet beweging en daarmee kunnen de onderzoekers inschatten wanneer kinderen slapen en wakker zijn.
“Voor zover wij weten is dit wereldwijd de eerste keer dat er onderzoek is gedaan met gebruik van speciale bewegingshorloges naar het slaapgedrag van zoveel kinderen over een tijdsbestek van meer dan tien jaar.” Al op de peuterleeftijd werd het onderzoek gestart. Moeders van de kinderen vulden op driejarige, zesjarige en tienjarige leeftijd vragenlijsten in. Bijvoorbeeld over bedtijd, in slaap vallen en ontwaken van hun kroost.
Zorgen maken
Maartje Luijk, universitair hoofddocent Pedagogiek aan de Erasmus Universiteit en verbonden aan het Generation R onderzoek denkt niet dat het nodig is dat ouders zich nu direct zorgen moeten maken over de slaapduur van hun kroost. Maar het onderzoek toont wel aan dat het gezinsritme belangrijk blijkt voor kinderen en effect heeft op hun slaap. “Opvallend is dat dit doorwerkt tot de vroege pubertijd. Dus daar kunnen ouders zeker op letten.”
Buitenspelen
Wat kan kinderen verder helpen bij in slaap vallen? “Wat wij niet hebben onderzocht en wel bekend is, is dat kinderen die overdag actief zijn en buiten hebben gespeeld, ’s avonds ook makkelijker in slaap vallen. Daarnaast helpt een vaste tijd en vaste volgorde van rituelen voor het slapen kinderen bij het in slaap vallen. Denk aan een voorleesboek en slaapliedje na het tandenpoetsen. Ook hier gaat het om een zekere voorspelbaarheid die kinderen prettig vinden.”
