Een vechtscheiding kan fikse gevolgen hebben voor kinderen. Bijna 50 procent van de kinderen heeft als gevolg van een vechtscheiding een verhoogd risico op posttraumatische stressklachten. Wel lukt het veelal om, ondanks de scheiding, een wereld op te bouwen waarin ze zichzelf kunnen zijn, controle hebben over wat er met hen gebeurt en trots kunnen zijn op wat ze bereiken.
Dat blijkt uit onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), de Universiteit Utrecht (UU) en de Academische Werkplaats Kindermishandeling (AWK). Kinderen hebben wel last van dagelijkse confrontaties met de gevolgen van de scheiding, zoals het wisselen van huizen, omgaan met verschillende regels en niet altijd de eigen spullen bij zich te hebben. Zijn er zeer ernstige conflicten tussen ouders, dan zorgen deze wel voor traumaklachten bij kinderen.
Communicatie aandachtspunt
Ondanks de negatieve gevolgen van vechtscheidingen voor de betrokken kinderen, beoordelen zij hun kwaliteit van leven als vrij positief. “Dat is bemoedigend en het lijkt belangrijk dat ouders, leerkrachten en professionals juist ook deze groep kinderen stimuleert zich te ontwikkelen in de dingen waar ze goed in zijn,” zegt Catrin Finkenauer, nu hoogleraar Jeugdstudies aan de Universiteit Utrecht en als VU-hoogleraar projectleider van het onderzoek door de AWK. “Tegelijk is het belangrijk dat ouders en leerkrachten aandacht hebben voor de zorgen van kinderen rondom de destructieve communicatie tussen hun ouders. Deze communicatie kan voor kinderen stress veroorzaken”, aldus Finkenauer.
Leerkracht belangrijke gesprekspartner
Uit het onderzoek van de VU en het AWK blijkt ook dat kinderen hun zorgen rondom de scheiding vooral met hun moeder (60 procent) en een beste vriend(in) (61 procent) bespreken. Zij delen hun zorgen iets minder vaak met hun vader (40 procent). Opvallend is de belangrijke rol van de leerkracht. Ongeveer 40 procent van de kinderen deelt hun zorgen met de leraar. Daarnaast zeggen kinderen dat ze over het algemeen een goede relatie met de ouders hebben. Finkenauer: “Kinderen hebben met iedere ouder apart een goede relatie, maar spanningen en stress lijken juist te ontstaan wanneer ouders bij elkaar zijn.”
Kinderen uit de knel
Het onderzoek bestond ook uit het bestuderen van de werking van het interventieprogramma ‘Kinderen uit de Knel’ dat speciaal gericht is op het welzijn van de kinderen. De onderzoekers volgden 83 vaders, 82 moeders en 142 kinderen in de leeftijd van 6 tot en met 18 jaar die deelnamen aan deze interventie. De resultaten van deze studie suggereren dat conflicten verminderen als ouders samen met hun ex-partner de interventie hadden gevolgd. Vergeleken met rapportages voor de interventie waren ouders van mening dat hun conflicten minder ernstig en constructiever waren na het volgen van het programma. Desondanks bleken negatieve gedachten en gevoelens rondom de ex-partner niet te veranderen. De ouders rapporteerden daarnaast dat zij in vergelijking met hun antwoorden voor de interventie, na het programma Kinderen uit de Knel de scheiding meer accepteerden en elkaar meer vergaven. Andere factoren, zoals het stopzetten van juridische procedures tijdens het volgen van de interventie kunnen ook invloed hebben gehad op de veranderingen bij de ouders.
Terugblik middagsymposium
Het onderzoeksrapport is op 23 maart 2017 gepresenteerd op de VU in Amsterdam tijdens een middagsymposium georganiseerd door Het LOCK (Landelijk opleidingscentrum Kindermishandeling). Klik hier voor een impressie.
