Verwaarlozing en misbruik van jonge kinderen hebben een negatieve invloed op de latere gezondheid. Hetzelfde geldt voor het niet functioneren van de gezinsstructuur. Belangrijke oorzaak is de maatschappelijk en economisch ondergeschikte status van het kindbelang.
Dit is een samenvatting van een artikel van Marianne Vanderveen-Kolkena dat in de voorjaarseditie van Vakblad Vroeg is verschenen. Hierin pleit zij voor het onderkennen van de ondergeschikte status van het kindbelang. Klik hier voor het pdf-bestand van het gehele artikel.
Ongezond gedrag komt meestal niet uit de lucht vallen: daaraan gaat een geschiedenis vooraf die het individu kwetsbaar heeft gemaakt. Dit kan schade opleveren voor andere facetten van de persoonlijkheid, zoals sociale, emotionele en cognitieve vaardigheden. Als op die terreinen de diepe menselijke behoefte aan erkenning, warme contacten en liefdevolle relaties niet of onvoldoende wordt bevredigd, wordt er minder dopamine aangemaakt.
Neerwaartse spiraal
Bij gebrek aan positief stemmende levenservaringen grijpt een mens eerder naar alternatieve vormen van dopamineproductie, die vaak risico’s met zich meebrengen; denk aan roken, drugs, veel eten en gevaarlijke activiteiten. Deze keten van processen die tot een neerwaartse spiraal leiden, begint bij negatieve ervaringen in de vroege kindertijd, de zogenaamde ACEs, een afkorting van de Engelse term voor negatieve ervaringen in de vroege kindertijd. Vervolgens zou de vraag kunnen zijn waar we de oorzaken moeten zoeken. Waarom komen kinderen bloot te staan aan die negatieve ervaringen? Waarom blijven ze in al hun kwetsbaarheid niet verschoond van misbruik, verwaarlozing en huiselijk geweld? Hoe komt het dat degenen die voor hen moeten zorgen, dat vaak zo moeilijk vinden?
Ondergeschikt
Zoals bij blanke suprematie het niet-blanke belang en bij mannelijke suprematie het niet-mannelijke belang ondergeschikt is, is bij volwassenensuprematie het niet-volwassen belang ondergeschikt. De tragiek van ACEs is het transgenerationele aspect: volwassenen die aan veel ACEs hebben blootgestaan, lopen een groter risico om hun eigen kinderen opnieuw hieraan bloot te stellen. Wat hen destijds zoveel ellende bezorgde, geven ze deels weer door.
Voorbeelden
Een paar voorbeelden van volwassenensuprematie die tot meer verontwaardiging zouden mogen leiden:
- Als we weten hoe belangrijk huid-op-huidcontact is voor de pasgeborene, hoe komt het dan dat er op NICU’s en vergelijkbare ziekenhuisafdelingen niet veel vaker continu een ouder aanwezig is voor het prematuur geboren kind?
- Als we weten hoe belangrijk borstvoeding en moedermelk zijn voor immunologische, neurologische, motorische en emotionele ontwikkeling van het jonge kind, hoe komt het dan dat het bevallingsverlof niet veel langer duurt?
- Als we weten hoe ingrijpend het voor kinderen is als hun ouders uit elkaar gaan en ze daarmee de ongedeelde eenheid van het gezin verliezen, hoe komt het dan dat allerlei regelingen echtscheiding juist gemakkelijker hebben gemaakt in plaats van probleemoplossing effectiever ter hand te nemen?
De lijst is eenvoudig uit te breiden met nog veel meer vragen die mogelijk tot oncomfortabele antwoorden leiden. Denk aan anonieme spermadonatie, kinderporno of behavioristische opvoedstrategieën.
Aanknopingspunten
Precies in het vermoede ongemak van de antwoorden liggen aanknopingspunten voor meer inzicht in de oorzaken van ACEs. Naast de algehele gezondheid van de volwassene die voor het kind zorgt, spelen namelijk ook sociaal-economische, maatschappelijke en politieke tendensen een rol. Het jonge kind heeft behoeften en maakt aanspraak op rollen en vaardigheden die niet zonder meer in economische termen te vatten zijn. Veiligheidsbeleving, fysieke nabijheid van dierbaren, op existentieel niveau worden gezien en bemind om wie je bent… het zijn zaken die voor de psychische, neurologische en hormonale gezondheid van cruciaal belang zijn.
Kinderlijke behoeftebevrediging
Wanneer ouders te maken hebben met hoge stressniveaus door ziekte, veeleisende werkomstandigheden of juist werkloosheid, slechte huisvesting, armoede of schulden, is het leven zwaarder en zal het moeilijker zijn de belangen van het kind goed te behartigen. Wanneer deze ouders bovendien zelf een hoge ACE-score hebben, intensiveert dit de problemen. Dit betekent dat ook de overheid een verantwoordelijkheid draagt voor het faciliteren van de kinderlijke behoeftebevrediging.
Zolang volwassen belangen als het verrichten van betaalde arbeid, kort bevallingsverlof, nauwelijks zorgverlof, winstmaximalisatie van bedrijven en een rooskleurige handelsbalans zo’n hoge prioriteit hebben, zullen zaken die niet op korte termijn een meetbaar positief economisch effect hebben minder aandacht en minder budget krijgen. Pas als de basale afstemming van de lichaamsfuncties wordt verstoord, ontstaan er verschijnselen waaraan we een economisch prijskaartje kunnen hangen: kosten van behandeling, kosten van niet functioneren in werk of gezin, kosten van agressie en geweld, enzovoort, enzovoort. Moet het zover komen?
Consequenties verbinden
Als we weten dat de kindertijd zó belangrijk is voor zowel de latere gezondheid als het welzijn, dan moeten de risico’s van misbruik, verwaarlozing en disfunctioneren binnen de gezinsomgeving veel krachtiger worden belicht. In een samenleving waarin de marktwerking en het economisch belang op zo’n hoog voetstuk staan, is het echter niet verwonderlijk dat het belang van het kind ondergesneeuwd raakt. Totdat er maatschappijkritische vragen over worden gesteld, duren allerlei vormen van suprematie vaak ongestoord voort. Nu we niet langer om de nadelige gevolgen van het verwaarlozen van het kindbelang heen kunnen, lijkt de tijd rijp om de lastige vragen op te werpen en aan de antwoorden erop consequenties te verbinden, ook economische.
Meedoen aan focusgroep
Marianne Vanderveen-Kolkena wil graag een focusgroep organiseren om met geïnteresseerden het concept ‘adult supremacy’ verder te ontwikkelen en te peilen aan welke aspecten mensen denken bij dit verschijnsel. Interesse? Stuur een mail naar: info@borstvoedingscentrumpantarhei.nl
Meer weten?
Kijk eens naar een prachtige TED-talk voor meer uitleg: www.tinyurl.com/y8qsjdnz
