Britse wetenschappers denken een methode te hebben gevonden om de pijn die baby’s ervaren te kunnen meten. Door de hersenactiviteit bij baby’s te meten zou beoordeeld kunnen worden of het kind pijn ervaart. De resultaten van het onderzoek worden de komende tijd gebruikt om de effectiviteit van pijnstillers bij baby’s te onderzoeken.

Het onderzoek, waarover NU.nl en de Volkskrant berichten, is gepubliceerd in Science Translational Medicine. De Britse onderzoekers plaatsten bij achttien baby’s elektroden op het hoofd en borst terwijl ze de hielprik kregen. De elektroden legden op een Elektro-Encefalografie (EEG) de elektrische activiteit van de kinderen vast wanneer zij geprikt werden. Op de grafiek van de EEG was zichtbaar dat de prikkels in de hersenen veranderden zodra de kinderen pijn ervoeren. Vervolgens werd bij nog 72 baby’s getest of de meetmethode valide was. Daarvoor werd een hielprik-EEG vergeleken met een EEG die werd gemaakt terwijl kinderen een niet-pijnlijke prikkel kregen toegediend. Zo werden zij blootgesteld aan fel licht of aan een hard geluid. Uit deze tweede test kwam naar voren dat het patroon in de grafiek niet hetzelfde was als bij de pijnprikkel van de hielprik. Ook ondervonden de onderzoekers dat de grafiek veranderde wanneer het kind tijdens een pijnlijke prikkel een pijnstiller kreeg. Wanneer de hiel van het kind werd ingesmeerd met verdovende crème verminderde de hersenactiviteit, terwijl er in de hersenactiviteit niks wijzigde als de crème niet werd gesmeerd. Op deze manier wisten de wetenschappers een patroon in de hersenactiviteit te achterhalen dat zich voordoet bij pijn.

Belangrijke stap
Dick Tibboel, hoogleraar research intensive care op de kinderleeftijd in het Erasmus MC, noemt het onderzoek ‘een belangrijke stap’: voor het eerst is een objectieve maat ontwikkeld voor pijnregistratie bij kinderen. Jaarlijks komen in Nederland vijfduizend pasgeboren kinderen op de afdeling neonatologie terecht. Het Erasmus MC onderzocht vorig jaar hoe vaak zij een pijnlijke ingreep ondergaan: gemiddeld tien keer per dag.

Hoeveel pijn ze daarbij ervaren, kunnen artsen alleen achterhalen door het gedrag van pasgeborenen te observeren, zegt Tibboel. Er zijn zogeheten pijnschalen, waarbij aan uiterlijke kenmerken scores worden toegekend. Er zijn meer dan veertig pijnschalen voor het meten van pijn bij kinderen, zegt hij. ‘Dat toont wel aan dat we er nog niet veel vanaf weten.’

Advertentie

Kanttekening
Toch plaatst hij een kanttekening bij het Britse onderzoek. Dat de EEG van de baby’s verandert als ze een pijnprikkel krijgen toegediend, bewijst vooralsnog één ding, zegt hij: dat de pijnbanen goed zijn aangelegd. De prik in hun hiel activeert daar pijnreceptoren die via zenuwbanen elektrische impulsen naar het ruggemerg sturen. Daar worden de impulsen omgezet in signalen die naar de hersenen gaan. “Maar betekent die verandering in het EEG-patroon ook dat er sprake is van een bewuste ervaring, dat een kind daadwerkelijk pijn beleeft?”, vraagt hij zich af. “Pijn is enorm ingewikkeld. Er zijn veel hersengebieden bij betrokken. Het maakt nogal uit in welk gebied je meet.”

Absolute zekerheid kan het meetinstrument nooit bieden, erkent onderzoeksleider Rebeccah Slater, verbonden aan de universiteit van Oxford. “Zelfs bij mensen die kunnen praten, blijft het lastig te achterhalen of ze pijn hebben. Pijn is subjectief. De enige die weet hoeveel pijn je hebt, ben je zelf. We kunnen het de kinderen niet vragen, dus we zullen het nooit zeker weten. Maar wij denken dat we met deze methode beter begrijpen hoe baby’s op pijn reageren.”

Nociceptive brain activity as a measure of analgesic efficacy in infants

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan