Nederland telt een groeiend aantal ‘meeleefgezinnen’. Zij ondersteunen kwetsbare ouders met psychiatrische problemen door hun kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar een dag in de week en af en toe een weekend op te vangen. Het steuntje in de rug blijkt voldoende om veel uithuisplaatsingen te voorkomen.
Gezond opgroeien vanaf het prille begin is de basis voor een gezonde ontwikkeling. Maar hoe is dat mogelijk als de ouders zelf een traumatische jeugd hebben gehad of zelf uit huis zijn geplaatst? Vaak komen die herinneringen juist in de zwangerschap weer boven, waardoor grote onzekerheid ontstaat over het opvoeden van een eigen kind.
Toch hebben ook ouders met psychiatrische problemen veelal het beste met hun kind voor. In de praktijk redden ze het echter lang niet altijd om hun kind de juiste, veilige leefomgeving te bieden. Daarom wordt, nadat al het nodige is geprobeerd, regelmatig besloten tot een uithuisplaatsing naar een pleeggezin. Voor de ouders is een dergelijk besluit een ingrijpende ervaring. Ook voor de emotionele ontwikkeling van het jonge kind is dit niet bevorderlijk: veilige hechting aan de eigen ouders is daarvoor immers van cruciaal belang.
Aanpak
Sinds enkele jaren biedt Stichting MeeleefGezin een laagdrempelig en kostenbesparend initiatief voor kinderen van 0 tot en met 4 jaar. De stichting koppelt kwetsbare ouders aan een sterker ouderpaar dat letterlijk wil meeleven. Dit doen zij door het jonge kind een dag in de week op te vangen en af en toe een weekend. Deze stabiele opvang zorgt voor meer rust en minder stress. Het steuntje in de rug blijkt voldoende voor de ouders om, ondanks al hun problemen, hun ouderrol te behouden.
Het meeleefgezin onderneemt stimulerende activiteiten met het kind. Dit draagt bij aan een gezonde ontwikkeling. Overdracht van psychische stress van ouders op kind wordt hierdoor beperkt, waardoor het kind kansrijker opgroeit in de thuissituatie. De verbinding met een meeleefgezin kan al tot stand komen tijdens de zwangerschap, wat goed is voor de ontwikkeling van de foetus. Het meeleefgezin voorziet ook in een sociaal netwerk, iets wat bij deze ouders vaak ontbreekt. De uitvoering is gebaseerd op de ‘Infant Mental Health’-visie.
Tussen de meeleefouders en de ouders van het kind bestaat een gelijkwaardige relatie. Meeleefouders zijn vrijwilligers die zich vanuit maatschappelijke betrokkenheid hebben aangemeld. Vaak gebeurt dit via een oproep in een lokale krant of door een berichtje in de nieuwsbrief van een basisschool.
Traject
In het kader van de aanpak werkt Stichting MeeleefGezin nauw samen met relevante partijen in de GGZ, JGZ en maatschappelijke organisaties. Zodra er een verzoek om ondersteuning komt, kan aan de hand van de informatie uit het aanmeldformulier al bekeken worden of er in principe een passend meeleefgezin is. Op dat moment kan screening plaatsvinden, Vervolgens wordt – met ondersteuning – kennisgemaakt om te kijken of het tot een pre-match kan komen. Op dat moment gaat de ouder met het kind mee naar het meeleefgezin. De meeleefouders volgen gedurende zes avonden een psycho-educatie training. De training wordt regionaal gegeven door professionals die ervaring hebben met het behandelen van ouders met psychiatrische problemen. Na de training volgt het ondertekenen van een overeenkomst. Dan start de interventie die nog twee jaar wordt gevolgd. Daarna gaan de gezinnen op eigen kracht verder. Vooral ouders vinden die continuïteit heel fijn. Het meeleefgezin blijft zo een extra netwerkgezin. Met een kwalitatief goede voorbereiding wordt een stevige basis gelegd.
Meeleegegezin wérkt!
Het concept werkt verbindend, zo leert de praktijk. Niet alleen tussen een jong kind en het meeleefgezin, maar ook tussen de ouders en meeleefouders en tussen alle organisaties die om een gezin heen staan. De aanpak nodigt namelijk uit tot samenwerken. Zo moet de GGZ overleggen met de mensen uit de wijkteams en de JGZ. De resultaten spreken zo tot de verbeelding, dat initiatiefnemer Femke van Trier al vrij snel na de start van het initiatief is beloond met een ‘Appeltje van Oranje’.
Congres ‘Werk maken van MeeleefGezinnen’
Op 16 april 2018 vond het congres ‘Werk maken van MeeleefGezinnen’ plaats. Dit gebeurde op initiatief van Stichting MeeleefGezin en Vakblad Vroeg. Tijdens het congres werd aan Hare Majesteit Koningin Máxima het boek ‘Steunpilaren’ uitgereikt.
Ga voor meer informatie naar: www.meeleefgezin.nl
