Motorische ontwikkelingsproblemen komen veelvuldig voor bij jonge kinderen. Toch worden ze lang niet altijd gediagnosticeerd, laat staan behandeld. “Op dit gebied is nog een wereld te winnen”, weet Dr. Marlou de Kroon. “Nu raken veel peuters en kleuters in hun ontwikkeling op achterstand door haperingen in de motorische ontwikkeling.”
Tijdige herkenning van een motorisch ontwikkelingsprobleem is minder gemakkelijk dan veelal wordt gedacht. Waarschijnlijk is het feit dat er veel individuele variatie bestaat in een normale motorische ontwikkeling hier debet aan. “Het meest bekend zijn motorische problemen als gevolg van Cerebrale Parese, Developmental Coordination Disorder en neuromusculaire aandoeningen”, vertelt Marlou de Kroon, arts en wetenschappelijk docent. “Een minder bekende oorzaak is niet-aangeboren hersenletsel. De laatste tijd ligt beweegarmoede steeds vaker aan problemen op dit gebied ten grondslag, bijvoorbeeld als gevolg van onderstimulatie. Met name in wijken met onvoldoende mogelijkheden om te bewegen komt dit steeds frequenter voor. Sowieso verdienen een lage sociaaleconomische status en ongunstige huisvesting in dit verband aandacht.”
Oog voor risicofactoren
De Kroon pleit er in dit verband voor om vooral kinderen met een verhoogd risico in het vizier te houden. “Neem de pre- en dysmatuur geboren kinderen. Het rook- en drinkgedrag van ouders, vooral tijdens de zwangerschapsperiode, kan de motorische ontwikkeling eveneens verstoren. Hetzelfde geldt voor hun drugs- of medicijngebruik.” Ze raadt aan altijd te informeren naar mogelijke problemen rond de geboorte. “Denk aan asfyxie, een lage APGAR-score na vijf minuten en een hoog geboortegewicht. Soms ligt de verklaring in een positieve familieanamnese voor genetische afwijkingen, zoals motorische ontwikkelingsproblemen, ADHD, dyslexie en ASS. Maar een vertraagde of atypische motorische ontwikkeling komt ook voor zonder duidelijke of bekende oorzaak.”
Dubbele winst
Marlou kan het belang van vroegtijdig signaleren niet genoeg benadrukken. “Vroege herkenning betekent immers dat interventies tijdig kunnen worden aangeboden. Dit verhoogt de kans dat we de motorische ontwikkeling in positieve zin kunnen bijsturen.” Maar er zijn meer voordelen. “Een goede motorische ontwikkeling draagt namelijk weer bij aan een actieve leefstijl, hetgeen de lichamelijke gezondheid op zowel korte als lange termijn ten goede komt. Daar komt bij dat een goede motorische ontwikkeling de kans vergroot dat het kind mee mag doen op school en daarbuiten. En dát is weer van gunstig voor de psychosociale ontwikkeling van het kind.”
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″] Op 5 februari verzorgt Marlou de Kroon over dit onderwerp een lezing tijdens de 2020-editie van het Congres Vroegsignalering en Vroeghulp. Alle informatie over het programma staat op de website van Euregionaal Congresburo: klik hier [/su_note]
Aanbevelingen
Wat raadt zij professionals bij een vermoeden van een motorisch ontwikkelingsprobleem te doen? “Ga altijd de risicofactoren na. Let daarbij op mogelijke problemen in andere ontwikkelingsdomeinen. En wees je ervan bewust dat motorische ontwikkeling van wezenlijk belang is voor de andere ontwikkelingsdomeinen, inclusief cognitie. Het raadplegen van de JGZ-richtlijn Motorische Ontwikkelingsproblemen kan je op het goede spoor brengen. Neem vooral de aanbevelingen in deze richtlijn ter harte. Monitoring over langere tijd is eveneens essentieel voor tijdige herkenning van motorische ontwikkelingsproblemen.”
‘Motorische ontwikkeling is van wezenlijk belang
voor de andere ontwikkelingsdomeinen’
VROEG-congres
“Tijdig interveniëren doet er echt toe”, benadrukt Marlou nogmaals. “Het stelt kinderen in staat hun motorische ontwikkelingspotentieel ten volle te benutten, vrij van angst voor omgevingsfactoren en vrij van angst voor andere grote en kleine mensen.” Tijdens het VROEG-congres gaat zij hier nader op in, met als rode draad de kernrol van de JGZ en partners bij het stimuleren van het ontwikkelingspotentieel van ieder kind. “Dit wordt mede bevorderd door zo vroeg mogelijk oorzaken van motorische ontwikkelingsproblemen te herkennen en zo vroeg mogelijk te interveniëren teneinde dit ontwikkelingspotentieel volledig te kunnen benutten. ”
Programma 2020-editie VROEG-congres >>
Dr. Marlou de Kroon is arts Maatschappij & Gezondheid en epidemioloog, en werkt als universitair docent bij het UMCG in Groningen. Marlou is de projectleider van de JGZ-richtlijn Motorische Ontwikkeling. In haar onderzoek richt ze zich vooral op determinanten en predictie van gezonde groei en ontwikkeling van kinderen in de eerste 1000 levensdagen. Hierbij is praktische relevantie een belangrijk aandachtspunt.
