De invloed van luchtverontreiniging begint in de baarmoeder en heeft gevolgen op de structuur en functie van de hersenen op latere leeftijd, zelfs bij de als veilig veronderstelde huidige normen voor luchtverontreiniging. Hierdoor kunnen verschillen in de hersenen ontstaan, met als gevolg een vergrote kans op psychische gezondheidsproblemen zoals verslavend gedrag en ADHD.
Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd door onder meer Erasmus MC in het kader van het Generation R project. De bevindingen zijn gepubliceerd in Biological Psychiatry.
Blootstelling tijdens foetale leven
De hersenen van een foetus zijn bijzonder kwetsbaar, omdat foetussen nog niet beschikken over mechanismen om giftige stoffen uit de omgeving te weren. Het was al bekend dat blootstelling aan luchtverontreiniging, met name fijnstof, schade toe kan brengen aan longen, hart en andere organen. Uit het onderzoek, uitgevoerd onder deelnemers van Generation R, blijkt dat ook de hersenen tijdens hun ontwikkeling beïnvloed worden door blootstelling aan luchtverontreiniging via de moeder, zelfs als die verontreiniging onder de geldende EU-limieten blijft.
De studie toont aan dat deze hersenverschillen gedeeltelijk bijdragen aan problemen met ‘inhibitie’ – het vermogen om zelfbeheersing over verleidingen en impulsief gedrag te reguleren – wat verband houdt met psychische gezondheidsproblemen zoals verslavend gedrag en ADHD. De hersenverschillen kunnen op lange termijn zorgen voor slechte schoolprestaties, zoals blijkt uit andere onderzoeken.
Veilige limiet
Blootstelling aan fijne deeltjes tijdens het foetale leven wordt in verband gebracht met een dunnere hersenschors. Beeldvorming van de hersenen, uitgevoerd tussen de leeftijd van 6 tot 10 jaar, vertoonde verschillen in de dikte van de hersenschors. Ondanks de relatie tussen deze hersenverschillen en de blootstelling aan fijne deeltjes, lagen de gemiddelde woonniveaus van fijne deeltjes in de studie ver onder de aanvaardbare grens – slechts 0,5% van de zwangere vrouwen in de studie werd blootgesteld aan niveaus die als onveilig worden beschouwd. De gemiddelde woningniveaus van stikstofdioxide lagen precies op de veilige limiet.
Over het onderzoek
De studie werd geleid door dr. Monica Guxens van ISGlobal in Barcelona. Hoofdonderzoeker in Nederland is dr. Hanan El Marroun. Beiden zijn verbonden aan de afdeling Kinder- en Jeugdpsychatrie/psychologie van Erasmus MC. Het onderzoek maakte gebruik van gegevens uit Generation R, een groot bevolkingsonderzoek in Nederland, waarbij zwangere vrouwen en hun kinderen worden gevolgd. Guxens c.s. hebben het luchtvervuilingsniveau thuis gemeten en een hersenscan afgenomen bij 783 kinderen.
Bron: Persbericht Erasmus MC, 09-10-2019
