Sport en bewegen op school heeft positieve effecten op hersenfuncties zoals werkgeheugen en planningsvaardigheden. Onduidelijk is echter wat de bepalende factoren zijn. Vooral de achtergrond en de beginsituatie van een kind zijn bepalend voor het effect.

Hoe kunnen sport en beweging de leerprestaties van basisschoolleerlingen die laag scoren op de Cito-toets verbeteren? Deze vraag stond centraal in het driejarige onderzoek ‘Slim door Gym’ van bewegingswetenschapper Esther Hartman van het UMC Groningen in opdracht van het NRO (Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek) en de Hersenstichting. Dit onderzoek richtte zich op de vraag welk type bewegingsactiviteit het meest effectief is. Met andere woorden: hoe vaak, hoe lang, hoe intensief en complex moeten kinderen bewegen als zij hun schoolprestaties en hersenfuncties willen verbeteren met behulp van beweging?

Voor het literatuuronderzoek zijn eerdere studies naar de effecten van beweging geanalyseerd. Hieruit komt naar voren dat een eenmalige beweegsessie een klein positief effect heeft op de aandacht van kinderen. Als kinderen gedurende een aantal weken of maanden een bewegingsprogramma volgen op school, is het effect op hun aandacht zelfs groot. Het overall resultaat kan worden beschouwd als een sterke aanwijzing voor positieve effecten van beweging, vooral gedurende een langere periode.

Experiment bevestigt niet

Opmerkelijk genoeg konden de bevindingen uit het literatuuronderzoek in het experiment niet worden aangetoond. De groepen die extra gymlessen hadden gevolgd, lieten geen betere scores zien bij de onderzochte cognitieve vaardigheden en schoolprestaties dan de controlegroep. Ook voor fitheid, motorische vaardigheden en BMI werd geen verschil tussen de groepen gevonden. Een deelstudie naar hersenfuncties toonde evenmin verschillen aan.

De resultaten van het experiment wijzen er wel op dat het uitmaakt hoe intensief en hoe vaak kinderen deelnemen aan een bewegingsinterventie. Maar bovenal maken ze duidelijk dat de achtergrond en de beginsituatie van een kind bepalend zijn voor het effect van de gymles. Wat werkt voor het ene kind, werkt niet voor het andere. In het ideale geval krijgt elk kind zijn eigen benadering, en een aanbod van bewegingslessen op maat.

De bijdrage van de Hersenstichting (€150.000) is ingezet om extra onderzoek te doen naar laag presterende leerlingen. Verbetering van hun prestaties zou er voor kunnen zorgen dat overplaatsing naar speciaal onderwijs voor deze groep vermeden kan worden. De resultaten van dit onderzoek, bieden echter te weinig ondersteuning om het beweegonderwijs op basisscholen aan te passen.

Over het onderzoek

Voor dit onderzoek hebben de onderzoekers op 24 basisscholen in West- en Noord-Nederland de effecten van verschillende soorten beweging op de leerprestaties en hersenfuncties van leerlingen gemeten. Verschillende beweeginterventies zijn getest en effecten werden vastgesteld met cognitieve testen en hersenscans. Zo kon worden vastgesteld of laag presterende kinderen extra profiteren, zodat ze uiteindelijk minder risico lopen op schooluitval.

Het onderzoek stond onder leiding van bewegingswetenschapper Esther Hartman van het UMC Groningen. Verder waren ook onderwijskundigen van de Rijksuniversiteit Groningen, pedagogen en neuro- en ontwikkelingspsychologen van de Vrije Universiteit Amsterdam en het Cito betrokken bij het onderzoek.

Effecten van fysieke activiteit op cognitieve functies van kinderen in basisonderwijs

Zie ook het bericht van de hersenstichting van drie jaar geleden over de start van dit onderzoek:
Kinderen met leerachterstand kúnnen beter presteren dankzij bewegen

Bron: hersenstichting.nl

 

 

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan