Gesprekken met elkaar voeren bevordert de ontwikkeling van de mondelinge taalvaardigheid van kinderen in de leeftijd van 4 tot 7 jaar. In het overgrote deel van de kleuterklassen hebben kinderen echter maar weinig mogelijkheden om zelf te praten, hun gedachten onder woorden te brengen, te redeneren en samen na te denken.
Een goede mondelinge taalvaardigheid is belangrijk voor succes in de verdere schoolloopbaan, sociale acceptatie en in het leren en denken van kinderen. Daarom is het noodzakelijk dat leerkrachten deze vaardigheid al van jongs af aan stimuleren. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van onderwijspedagoog Chiel van der Veen.
Eenvoudige training
Van der Veens onderzoek is belangrijk voor de onderwijspraktijk en biedt een eenvoudige training voor leerkrachten om kinderen in kringgesprekken meer ruimte te geven om hun ideeën in te brengen, te redeneren, kritisch naar elkaar te luisteren en samen na te denken. Deze training blijkt succesvol. Van der Veen: “In slechts acht weken leren kinderen beter communiceren, redeneren en reageren zij in gesprekken vaker op elkaar. Ook blijkt dat kinderen die goed mondeling kunnen communiceren, minder vaak buiten de groep vallen. Reden dus om meer kinderen en leerkrachten te laten profiteren van dit onderzoek.”
Minder sturing in gesprekken
Internationaal onderzoek laat zien dat gesprekken in klassen vaak gesloten zijn. Hierbij heeft de leerkracht een zeer sturende rol en is het gesprek vooral gericht op het reproduceren van kennis. Als leerlingen praten dan is dat vaak in reactie op een gesloten vraag. Als we willen dat kinderen ook beter leren communiceren en samen nadenken, dan moeten we hogere eisen stellen aan de kwaliteit van kringgesprekken. Van der Veen: “Hoewel leerkrachten en onderwijskundigen het belang erkennen van goede gesprekken in klassen en meer interactie tussen de kinderen, is hier in de praktijk weinig van terug te zien. Dit is opmerkelijk, omdat wordt aangenomen dat gesprekken waarin veel open vragen worden gesteld en waarin ruimte is voor discussie tussen leerlingen positief bijdragen aan het leren, de taalvaardigheid en motivatie van leerlingen.”
Gesprekstraining voor de leerkracht
Mondelinge taalvaardigheid van kinderen stimuleren is een belangrijke opdracht van het onderwijs. Van der Veen laat zien dat kringgesprekken hiervoor een uitstekende context bieden. Door leerkrachten in een training een aantal gesprekstechnieken aan te leren, ontstaat er meer ruimte in gesprekken. Dat zorgt ervoor dat kleuters meer gaan praten én beter leren communiceren.
Wilt u meer weten over dit proefschrift, klik dan hier
