Ongeveer 14% van de kinderen in Nederland heeft een ‘valse’ start door vroeggeboorte, een te laag geboortegewicht of een combinatie van beide. Rijk, gemeenten, partijen uit de geboortezorg en de jeugdgezondheidszorg (JGZ) slaan nu met het actieprogramma Kansrijke Start de handen ineen om hen een betere kans te bieden. Voor het actieprogramma is 41 miljoen euro beschikbaar. Dat schrijft Minister Hugo de Jonge (VWS) in een brief aan de Tweede Kamer.
De verschillen in gezondheid van baby’s bij de geboorte tussen gemeenten en wijken zijn soms erg groot. Stress tijdens de zwangerschap en de eerste kinderjaren – bijvoorbeeld door psychosociale problemen binnen een gezin, huisvesting, armoede en schulden – spelen daarbij een belangrijke rol. Kinderen hebben daardoor grotere kans op groei- en psychische problemen, suikerziekte, hart- en vaatziekten en overgewicht. Ook komen ze veel vaker in aanraking met jeugdhulp.
Goede start
Een goede start begint al voor de geboorte, zelfs nog voor de conceptie en de zwangerschap. Rijk, gemeenten, geboorte- en jeugdgezondheidszorg, volwassen-ggz, welzijnswerk en wijkteams kunnen hier het verschil maken. Zij zijn de aangewezen partijen om het belang van de eerste 1000 dagen uit te dragen en hier actief op in te zetten. Het actieprogramma roept gemeenten en alle professionals in het sociale en medische domein op om hun bijdrage te leveren. Het programma geeft aan welke acties worden ondernomen om meer kinderen een kansrijke start te geven en hoe de resultaten van de inspanningen worden gemeten.
Oprichting lokale coalities
Een juiste inzet en mix van hulp vanuit het medische en sociaal domein rondom de zwangerschap en de kinderwens kan voorkomen dat kinderen op latere leeftijd gezondheidsproblemen krijgen of zelfs uit huis worden geplaatst. Maar lang niet alle kwetsbare ouders en kinderen krijgen op dit moment de hulp die ze nodig hebben om hun kind een goede start te geven. Met het actieprogramma Kansrijke Start willen de partijen hier verandering in brengen. De bedoeling is dat overal in het land lokale coalities rondom de eerste 1000 dagen worden opgericht.
De coalities bestaan bij voorkeur uit gemeenten, zorgverzekeraars, JGZ, wijkteams, huisartsen, verloskundigen, medewerkers uit de kraamzorg en gynaecologen. Zij maken met elkaar afspraken over het inzetten van effectieve maatregelen rondom de zwangerschap, bijvoorbeeld over het verbeteren van de voorlichting over anticonceptie en een gezonde zwangerschap bij (kwetsbare) ouders. In onder andere Tilburg, Den Haag, Heerlen, Hoogeveen en Rotterdam zijn de eerste coalities al gevormd.
Kwetsbare ouders
De minister wil daarnaast de Wet publieke gezondheid aanpassen zodat kwetsbare ouders al vóór de geboorte ondersteuning en begeleiding krijgen via de JGZ. Nu is het wettelijk zo geregeld dat de jeugdgezondheidszorg pas wordt ingezet vanaf de geboorte. Via de JGZ kan dan ook hulp op andere domeinen worden geboden.
Onbedoelde zwangerschappen zijn een probleem bij kwetsbare vrouwen die dak- en thuisloos, verstandelijk beperkt, verslaafd of sociaal geïsoleerd zijn. Nu Niet Zwanger – een succesvol project dat in Tilburg ontwikkeld is – voorkomt kwetsbaar ouderschap bij deze specifieke doelgroep via een kortdurende, intensieve begeleiding op maat rond het bespreken van seksualiteit, de kinderwens en door voorlichting over passend anticonceptiegebruik. Via het actieprogramma Kansrijke Start komt deze aanpak landelijk beschikbaar.
Actieprogramma Kansrijke Start >>
Lees ook: Zwangerschap en eerste levensmaanden verdienen prominente plek in programma Kansrijke Start
Ondersteuning tijdens de zwangerschap en in de eerste 6 maanden is cruciaal voor de gehechtheidsrelatie en het voorkomen van jeugdtrauma’s. De Gezondheidsraad heeft hier te weinig oog voor, vinden het NIP, NVO, DAIMH en Babywerk, de initiatiefnemers van 1001 Kritieke Dagen. Reden voor hen om een brief te sturen naar minister De Jonge (VWS). Lees verder >
