In het kader van de ‘Bright up!’-studie is een onderzoek gestart naar de effecten van lichttherapie voor depressieve klachten tijdens de zwangerschap. Niet alleen kijken de onderzoekers naar de resultaten van de behandeling bij de moeder in kwestie, maar ook naar de emotionele en gedragsmatige ontwikkeling van het kind. Hiervoor zoekt het onderzoeksteam niet alleen nog zwangere vrouwen (12-32 weken) die depressieve klachten ervaren, maar ook ziekenhuizen en praktijken die willen deelnemen. De studie is een initiatief van ErasmusMC, Philips en ZonMw.
In Nederland krijgt 5-10% van de vrouwen te maken met depressie tijdens de zwangerschap. Dit heeft niet alleen een negatieve invloed op de zwangerschap, maar ook op de geboorte en op de ontwikkeling van het kind voor en na de geboorte. De vroege opsporing en behandeling van depressie zijn daarom belangrijk voor zowel moeder als kind.
Niet-medicamenteuze behandelingen
Bij niet-zwangere patiënten met een depressie zijn psychotherapie en antidepressieve medicatie veelal de eerste keus voor de behandeling. De relevantie van psychotherapie gedurende de zwangerschap is echter beperkt: psychotherapeuten zijn niet direct beschikbaar en deze behandelingen nemen veel tijd in beslag. Daarnaast is het gebruik van antidepressieve medicatie tijdens de zwangerschap omstreden vanwege de onbekende effecten op de ontwikkeling van het ongeboren kind. Daarom is het belangrijk niet-medicamenteuze behandelingen te onderzoeken die haalbaar zijn in de praktijk.
Tweeledige vraagstelling
Lichttherapie is bewezen effectief bij de behandeling van depressie, geeft snel resultaat en heeft weinig bijwerkingen. Daarom is het een aantrekkelijke behandeling voor zwangere vrouwen met een depressie.
Het primaire doel is te onderzoeken of lichttherapie inderdaad een effectieve behandeling is voor depressie tijdens de zwangerschap. Het tweede doel is te onderzoeken of lichttherapie een gunstig effect heeft op de slaapkwaliteit en de stresshormonen van de moeder en op de geboorte-uitkomsten van het kind. Vervolgens vindt onderzoek plaats naar de effecten van lichttherapie bij de moeder op de emotionele en gedragsmatige ontwikkeling van het kind.
Opzet van het onderzoek
Voor dit onderzoek zoek het onderzoeksteam 150 zwangere vrouwen (zwangerschapsduur: 12-32 weken) van 18-45 jaar met een diagnose ‘depressie’ volgens de DSM-5-criteria. Vrouwen met een meerlingzwangerschap of met ernstige medische of psychiatrische aandoeningen kunnen niet meedoen. Deelnemers worden gerandomiseerd tussen 2 studiegroepen, die verschillen in de kleur van het licht waarmee de vrouwen worden behandeld. In beide groepen zullen vrouwen 6 weken lang dagelijks 30 minuten worden behandeld met licht, binnen 30 minuten na het gebruikelijke tijdstip van opstaan.
De primaire uitkomstmaat is de verandering in depressieve klachten. Secundaire uitkomstmaten zijn onder andere slaap-waakritme en hormoonspiegels.
Te verwachten resultaten en implementatie
De onderzoekers verwachten dat lichttherapie een effectieve behandeling is voor depressie tijdens de zwangerschap. Wanneer de resultaten van dit onderzoek gunstig blijken, kan dit bijdragen aan een wetenschappelijk onderbouwde richtlijn in de praktijk. In de toekomst zouden zwangere vrouwen met depressie dan kunnen profiteren van een effectieve therapie, zonder ernstige bijwerkingen. Dit komt niet alleen de moeder, maar ook het ongeboren kind ten goede.
Aanmelden voor het onderzoek
Om dit onderzoek te laten slagen is het onderzoeksteam op zoek naar ziekenhuizen en praktijken die willen deelnemen. Aanmelden kan via de website (www.brightupstudie.nl) of via b.bais@erasmusmc.nl.
