Kleuters moeten eerst emoties leren herkennen voordat ze het perspectief van een ander kunnen innemen. Kleuters voelen dan ook nog geen empathie zoals een volwassene dat doet. Koester daarom geen onrealistische verwachtingen tegenover kleuters en reken hen daar ook niet op af.
Kleuters kunnen zich nog niet goed inleven in de gevoelservaringen van een ander, zo blijkt uit het rapport ‘Deans for Learning’ waarover Kleutergewijs bericht. Ze kijken vaak hoe de ander reageert en nemen dan deze reactie over. Kinderen die al snel empathie kunnen voelen en ook begrijpen dat een ander soms anders denkt, tonen later vaak positief sociaal gedrag zoals delen en samenwerken.
Onrealistische verwachtingen
Kleuters zijn nog volop in ontwikkeling. Zo beseffen kleuters nog niet altijd dat ze door te klikken de andere kleuter in de problemen kunnen brengen en hem een nare ervaring met onprettige gevoelens kunnen bezorgen wanneer de leerkracht die ander straft. Wanneer een leerkracht een dergelijke kleuter als klikspaan bestempelt, veroorzaakt dat bij hem vooral verwarring en schaamte.
Ook vragen zoals ‘Wat zou jij voelen als X dit bij jou deed?’ zijn moeilijk voor kleuters die nog niet goed het perspectief van een ander kunnen innemen. Hetzelfde geldt wanneer je kleuters terechtwijst als ze vloeken. Dat wordt enkel aangeraden wanneer je voordien bewust aan de kleuters hebt geleerd hoe ze hun (negatieve) emoties beter kunnen uitdrukken. Anders schaamt die kleuter zich, en zulke gevoelens van schaamte brengen hem niet tot verdere ontwikkeling.
Leren respecteren
Nog meer tips om kleuters een ander te leren respecteren:
- Praat vaak over de eigen gevoelens en benoem ook die van de kleuters. Die glimlach op jouw gezicht toont dat je gelukkig bent vandaag. Ik heb de indruk dat je boos bent.
- Ondersteun kleuters om fantasiespel te ontwikkelen. Ook bij het voorlezen kan je aandacht schenken aan de wijze waarop elk personage de wereld anders beleeft.
- Lees vaak sociale verhalen voor om sociale dilemma’s te bespreken zoals jaloers zijn, pesten, …
- Creëer een gemeenschapsgevoel in de klas, verwoord duidelijk jouw verwachting en geef de kleuters verantwoordelijkheid voor de materialen, de ruimte, elkaar.
- Geef kinderen vaak de kans om zorg te dragen. Laat hen zorg dragen voor dieren of planten, laat hen kaartjes tekenen voor een zieke klasgenoot.
- Zorg ervoor dat jouw klaslokaal en jouw materialen de diversiteit van kinderen en gezinnen weerspiegelen, en vermijd stereotypen.
Deans for Impact
Het rapport, getiteld ‘Deans for Impact’ (2019, The Science of Early Learning. Austin, TX) beantwoordt nog elf andere vragen over het leren van jonge kinderen vanuit wetenschappelijk onderzoek, met de focus op kunnen handelen. Naar het rapport >
Bron: kleutergewijs.wordpress.com
