Autisme wordt veelal laat gediagnosticeerd, gemiddeld drie jaar na het eerste contact met een hulpverlener. “Dat moet en kan eerder”, vindt Iris Servatius, initiatiefnemer en voorzitter van het Landelijk Netwerk Autisme Jonge Kind. “Te meer daar er inmiddels meerdere interventies beschikbaar zijn om goede resultaten op jonge leeftijd te behalen.”
Iris Servatius benadrukt dat vroeg erbij zijn wanneer er sprake is van mogelijk autisme meer aandacht verdient van zorgprofessionals. “Bij ouders neemt de stress toe wanneer zij niet goed weten wat er met hun kind aan de hand is. Vroege signalering kan ouders helpen meer duidelijkheid te krijgen over de problemen van hun kind en daar gericht hulp bij te zoeken. Minstens zo belangrijk is dat herkenning van autisme op jonge leeftijd vroege interventie mogelijk maakt. Door specifieke inzet worden ontwikkelingsmogelijkheden beter benut en vermindert de kans op secundaire gedragsproblemen.”
Van hulpverlener naar hulpverlener
Voordelen genoeg dus om hier werk van te maken. Toch komt hier tot haar spijt in de praktijk nog te weinig van terecht. “Te vaak worden ouders alsmaar doorverwezen. De eerste hulpverlener weet niet goed wat er aan de hand is, waarna bijvoorbeeld een afspraak met de kinderarts volgt. Die kan bij autisme ook vaak niet de vinger op de juiste plek leggen. Logische vervolgstap is dan observatie door weer een andere zorgdeskundige. Al die tijd worden er dus verschillende hulpverleners aangesproken. Natuurlijk loopt het niet altijd zo en wordt ook wel eerder hulpverlening in gang gezet, zoals logopedie of fysiotherapie. Helaas komt het onderliggende probleem dan vaak niet of pas in een laat stadium naar boven.”
Vroege herkenning
Vroegere herkenning van signalen is de enige manier om het roer om te gooien. Over dit onderwerp hield Iris Servatius een lezing tijdens het Congres Vroegsignalering en Vroeghulp in 2018.
Tips voor nu
Een lezing op een congres is meestal niet meer dan een eerste steen in de vijver en zal de praktijk van alledag niet zomaar veranderen. Daarom is Servatius blij dat er op korte termijn ook nieuwe hulpmiddelen beschikbaar komen die van nut kunnen zijn bij vroege herkenning van autisme. “Allereerst wordt eerdaags een website gelanceerd voor zowel de zorgprofessional als de ouder met informatie over vroege signalen van autisme gericht op de leeftijd 0-6 jaar. Ook staat daar een checklijst met kenmerken op om te gebruiken als middel. Dit geeft inzicht of bepaald gedrag wel of niet zichtbaar is.”
Andere hulpmiddelen
Daarnaast is er specifiek voor zorgprofessionals sinds kort een e-learning over de vroege autismesignalen en de inzet van specifieke screeningsinstrumenten. Als vervolg hierop komt er over een paar maanden een live-online-learning module uit. “Dit hulpmiddel biedt professionals de mogelijkheid om online hun ervaringen te bespreken en zich op deze manier verder te verdiepen in het onderwerp.” Zij hoopt dat met deze en andere hulpmiddelen een klimaat ontstaat dat ervoor zorgt dat alle kinderen bij wie een vermoeden bestaat van autisme – ook al is de diagnose nog niet bevestigd – tijdig de juiste zorg krijgen. “Deze zorg dient dan op maat van de gezinssituatie te worden verstrekt. Als dat lukt, heeft het kind het beste perspectief op een goede ontwikkeling. Tegelijkertijd voelen ouders zich gesteund in de begeleiding van hun kind.”
