Ontwikkelingsstoornissen vroeg ontdekken is lastig. Dit komt onder meer omdat het brein tijd nodig heeft om functies te organiseren – daarom kan een pasgeboren baby bijvoorbeeld nog niet lopen. De Infant Motor Profile is een relatief nieuwe methode om de motoriek van baby’s van 3 tot 18 maanden te beoordelen. De methode geeft niet alleen inzicht in het risico op ontwikkelingsstoornissen, maar biedt ook richting aan de inhoud van vroege interventie.

Patricia van Iersel, Kirsten R. Heineman en Mijna Hadders-Algra

Sommige kinderen hebben een moeilijke start, ze worden bijvoorbeeld te vroeg geboren. We weten dat dergelijke baby’s een verhoogd risico op ontwikkelingsstoornissen hebben. Ouders weten dit ook en maken zich zorgen. Als behandelaar wil je het liefst zo vroeg en zo betrouwbaar mogelijk antwoord geven op de vragen waar ouders mee rond lopen. Ook zoek je als behandelaar naar een goede manier om de baby te onderzoeken, dat wil zeggen, je gebruikt graag een methode die iets zegt over het risico van de baby op ontwikkelingsproblemen. Ten aanzien van de motoriek biedt de Infant Motor Profile (IMP)1 handvatten voor zowel vroege opsporing als goede begeleiding.

Neurale Groep Selectie Theorie

De IMP is gebaseerd op de Neurale Groep Selectie Theorie (NGST).2 We beginnen daarom met een korte uitleg van deze theorie. De NGST gaat uit van het basisprincipe van een voortdurende interactie tussen aanleg (genetische informatie) en omgeving.

Volgens deze theorie kenmerkt de ontwikkeling van motoriek zich door twee fasen: de primaire en de secundaire variabiliteit.

Advertentie

In de eerste fase, de primaire variabiliteit, probeert het brein alle mogelijkheden die het heeft uit. Het maakt dat bewegingen zeer gevarieerd zijn. Dit zien we bijvoorbeeld heel goed in de general movements (GMs).3 GMs zijn bij uitstek uitprobeer-bewegingen, ze zijn niet doelgericht. Als de GMs verdwijnen, op de leeftijd van 3-5 maanden, verschijnt de doelgerichte motoriek. Ook de doelgerichte bewegingen worden eerst uitgeprobeerd. De motoriek in de fase van primaire variabiliteit wordt dan ook gekenmerkt door variatie, waarbij de varianten nog niet aangepast kunnen worden aan de situatie. Het brein kan in deze fase de binnenkomende (sensorische) informatie, afkomstig van het uitproberen, nog niet gebruiken voor het motorisch leren.

In de fase van secundaire variabiliteit, die geleidelijk aan op de babyleeftijd ontstaat, blijft het kind zijn bewegingsrepertoire uitproberen. Maar in tegenstelling tot de primaire fase, kan het brein de binnenkomende informatie nu wel gebruiken om ervan te leren. Dit wordt ook wel adaptabiliteit genoemd. Door uit te proberen leert het kind welke bewegingsstrategie goed past bij welke situatie. Zo krijgt het kind de bewegingen efficiënt onder de knie.

Kinderen met een hersenbeschadiging hebben dikwijls beperkingen in zowel de variatie als de adaptabiliteit. Dit geldt niet voor kinderen die weliswaar een stressvolle start doormaakten, maar geen hersenbeschadiging opliepen; zij hebben geen of slechts tijdelijk beperkingen in de variatie, maar dikwijls wel problemen in de adaptabiliteit.1,4 De reden hiervan is mogelijk de doorgemaakte stressvolle start die maakt dat bepaalde neuronale netwerken anders worden afgesteld.

Lees verder >

Dit artikel heeft eerder in Magazine VROEG gestaan.
Neem hier een abonnement op Vakblad Vroeg.

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

AdvertentieAbonneren op lentenummer
Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan