Met uitzondering van het eerste trimester is chemotherapie tijdens de zwangerschap mogelijk. Sommige chemotherapie kan de placenta (moederkoek) passeren. Maar de placenta houdt veel medicijnen (deels) tegen. Hierdoor bereikt slechts een klein deel van de cytostatica het ongeboren kind.
Chemotherapie is een behandeling met cytostatica. Dit zijn medicijnen die kankercellen doden of hun celdeling remmen. Deze medicijnen verspreiden zich via het bloed door het lichaam. Ze kunnen op bijna alle plaatsen kankercellen bereiken.
Eerste trimester
De meest kwetsbare periode van de zwangerschap is tussen de 4 en 8-9 weken. Dan worden alle organen van het kind gevormd. De foetus is dan zeer gevoelig voor de nadelige gevolgen van chemotherapie. Daarom krijgt men in de eerste 3 maanden van de zwangerschap bij voorkeur geen chemotherapie. Het kan in deze periode namelijk ernstige gevolgen hebben voor het kind. Het geeft een verhoogd risico op een miskraam. En het vergroot de kans op aangeboren afwijkingen bij de baby.
Is chemotherapie toch noodzakelijk in deze periode? Dan moet soms de zwangerschap worden afgebroken.
Tweede en derde trimester
Vanaf ongeveer 12-14 weken zwangerschapsduur kunnen veel soorten chemotherapie veilig toegediend worden.
Chemotherapie in het tweede en derde trimester geeft een kleine kans op groeiachterstand bij het kind. Toch heeft dit de voorkeur boven het te vroeg geboren laten worden van de baby. Een baby heeft namelijk meer kans op gezondheidsproblemen als hij te vroeg ter wereld komt en een grote kans op overlijden. Daarom probeert de behandelend arts de zwangerschap tot minimaal 37 weken te laten duren.
De kans op aangeboren afwijkingen door chemotherapie in het tweede en derde trimester lijkt niet vergroot.
Planning geboorte
Bij voorkeur wordt de bevalling gepland na 37 weken omdat de baby dan volgroeid is. Het liefst wordt een spontane bevalling afgewacht, maar dit is niet altijd mogelijk. Het multidisciplinaire team zal meedenken wat het optimale moment is om te bevallen. Als de behandeling klaar is, kan langer worden gewacht. Als er nog een deel van de behandeling na de bevalling moet volgen, wordt vaak een inleiding of keizersnede gepland.
Chemotherapie wordt meestal rond de 35 weken gestopt zodat het beenmerg zich kan herstellen van de behandeling. Als de bevalling vlak na de chemotherapie plaatsvindt, kan het beenmerg van moeder en kind namelijk nog onvoldoende hersteld zijn, waardoor de bloedaanmaak verstoord is. Dit maakt het risico op bloedverlies en een infectie groter. Als het kind bij de geboorte een tekort aan witte bloedcellen heeft, is er ook een verhoogd risico op infecties. Daarom plant de arts de geboorte het liefst minimaal 3 weken na afloop van de chemotherapie.
Gevolgen chemotherapie voor kind
Tot zover bekend zijn er geen opvallende afwijkingen in de ontwikkelingen van kinderen die tijdens de zwangerschap blootgesteld zijn aan chemotherapie. Wel wordt onderzoek gedaan naar de langetermijneffecten op de ontwikkeling van kinderen.
Bron: kanker.nl
