VoorZorg ondersteunt kwetsbare jonge zwangeren effectief. De begeleiding via huisbezoeken vermindert het risico op kindermishandeling, stimuleert het ontwikkelen van een gezonde levensstijl en bevordert de hechting tussen moeder en kind.

Het programma houdt in dat een VoorZorgverpleegkundige Vanaf de zestiende week van de zwangerschap bij de zwangere thuis komt en dit gaat door tot het kind 2 jaar is. Samen met de (aanstaande) moeder kijkt zij welke vragen er leven op het gebied van verzorging en opvoeding, evenals de mogelijkheden  om de gezondheid en de ontwikkelingskansen van moeder en kind te vergroten. “VoorZorg is geen hulpverlening die een probleem aanpakt, maar een steuntje in de rug op het hele levensterrein”, laat VoorZorgdeskundige Elle Struijf weten. “We kijken naar de grootste uitdagingen die de zwangere zelf heeft en waar ze zelf aan wil werken.”

12,5 jaar VoorZorg in Nederland

Het programma VoorZorg is gebaseerd op het Amerikaanse evidence-based programma ‘Nurse Family Partnership’ (NFP). Meer dan 30 jaar onderzoek naar NFP heeft wetenschappelijk blijvende effecten aangetoond op onder meer de preventie op kindermishandeling en verwaarlozing. Elly de Graaf was de eerste VoorZorgverpleegkundige in Nederland en is al vanaf de start werkzaam binnen VoorZorg. Zij is in 2003 met twee collega’s van het NJI naar Amerika geweest om te kijken of het mogelijk was NFP naar Nederland te halen. Met een brede groep professionals is er gewerkt aan de vertaling en culturele aanpassing. “We zijn heel kleinschalig begonnen, ook om eerst te kijken of het past in de Nederlandse cultuur. Toen dat goed beviel, zijn we met een pilot verder gegaan. Daar is een randomized controlled trial opgezet met 456 cliënten waarvan ongeveer de helft VoorZorg kreeg en de helft niet. Uit dit onderzoek blijkt dat VoorZorg effectief is op het gebied van preventie van kindermishandeling en huiselijk geweld. Daarnaast  roken VoorZorgmoeders minder tijdens en na de zwangerschap, roken ze niet waar baby bij is en geven ze langer borstvoeding.

Vertrouwensrelatie met moeder

De basis van VoorZorg is de vertrouwensrelatie tussen de VoorZorgverpleegkundige en de moeder. Een VoorZorgverpleegkundige luistert aandachtig, gaat op de problemen en vragen van moeders in en neemt ze serieus, waardoor onderwerpen als huiselijk geweld en kindermishandeling geen taboe worden.  Elle Struijf: “Ze vertellen je van alles. Op een gegeven moment kun je vanuit dat vertellen, vanuit dat vertrouwen, helpen dingen te veranderen.” Moeders maken zelf keuzes zoals stoppen met cannabis tijdens de zwangerschap, trouw naar de verloskundige gaan, breken met een verkeerd vriendje, een eigen plek zoeken of weer naar school gaan. Veranderingen in het belang van hun eigen ontwikkeling en die van hun kindje.

Advertentie

“Het programma is echt gericht op de dingen die ouders al goed doen en hen daarin te bevestigen”, vult Elly de Graaf aan. “Erkennen. Dat ik zie dat ze het beste willen voor hun kind.” Door de succeservaringen met de VoorZorgverpleegkundigen staan moeders eerder open voor hulpverlening voor zichzelf of de opvoeding: “Ze durven hulp te vragen en weten waar ze terecht kunnen.” De Graaf rondt een traject dan ook met een goed gevoel af als de moeder zelfvertrouwen heeft in zichzelf als opvoeder, er een veilige omgeving is voor het kind en een goede hechting is tussen moeder en kind.

Nu in zestig gemeenten

Na de afronding van het effectonderzoek is het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) in 2015 gestart met de landelijke uitrol en kwaliteitsborging. Momenteel voeren dertien jeugdgezondheidsorganisaties VoorZorg uit in ongeveer zestig gemeenten. Per gemeente komt gemiddeld 0,5-1,5% van de zwangere vrouwen in aanmerking voor VoorZorg. Beide pioniers hopen dat in de toekomst iedere cliënt die in aanmerking komt VoorZorg actief aangeboden krijgt, ongeacht in welke gemeente iemand woont. De meeste kinderen en moeders die het programma krijgen aangeboden, hebben immers betere kansen in het leven. Een VoorZorgtraject verdient zich ook  ruim terug. “De jonge moeders hebben door VoorZorg hun leven een beetje op de rit”, aldus Struijf.  “Er is misschien nog een hele hoop te doen, maar ze weten dan waar ze terecht kunnen om verder te gaan.” Het ondersteunt de verpleegkundigen om het programma uit te voeren en ondersteunt JGZ-organisaties die VoorZorg willen gaan uitvoeren bij de implementatie.

Meer weten?

Kijk voor meer informatie op VoorZorg.info 

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan